คนไร้บ้าน (อังกฤษ: homelessness) หมายถึง สภาพของบุคคล ณ ช่วงเวลาหนึ่งที่ไม่สามารถมีที่อยู่อาศัยในแบบปกติทั่วไปได้ ส่วนใหญ่จะมีอาชีพหาของเก่า  เป็นแรงงานรับจ้างรายวันทั่วไป  ค้าขายอาหาร และของมือสอง  และอื่นๆ[1][ต้องการอ้างอิงเต็ม] บางส่วนเป็นผู้พิการทางจิต ในเขตกรุงเทพฯ มักพบอาศัยหลับนอนตามป้ายรถเมล์หรือสถานที่มีแสงสว่าง การแยกกลุ่มคนเหล่านี้ออกจากคนปกติได้ หลังจากเที่ยงคืนไปแล้ว ทำให้ยากในการให้การช่วยเหลือด้านอาหาร โดยปกติคนไร้บ้าน ไม่ใช่ขอทาน มักปฏิเสธการให้การช่วยเหลือ การให้การช่วยเหลือจำเป็นต้องมีลักษณะที่เป็นมิตร เนื่องจากคนไร้บ้านจะมีอาการจิตผิดปกติไม่มากก็น้อย เกิดจากความเครียดที่ต้องทนต่อสภาพแวดล้อมที่โหดร้าย ของใช้ที่จำเป็น อาทิ หมอนเล็กๆที่จะพกพาได้สะดวก ผ้าห่มบางๆ ควรเลือกลายและสีที่เหมาะสมกับสถานการณ์ ปกติมักเป็นสีเข้ม คนไร้บ้านไม่ใช่คนไม่มีรสนิยม ส่วนใหญ่เคยเป็นคนปกติทั่วไปมาก่อน ในทางกลับกันคนไร้บ้านส่วนมากทีเดียวกลับช่วยเหลือสังคม ด้วยการ ลดปริมาณขยะ และ รีไซเคิล ช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม มีการคาดการณ์กันว่า จำนวนคนไร้บ้านในประเทศไทยน่าจะอยู่ที่ราว 30,000 คน[2]