บุคคลอาจหย่อนความสามารถตามกฎหมายลงได้ ในเมื่อเขาประสบเหตุบางอย่าง กรณีเช่นนี้เป็นการที่บุคคลอยู่ในภาวะที่สามารถกำหนดเจตนาของตนได้อยู่ กล่าวคือ เป็นภาวะที่เขายังรับรู้ผิดชอบชั่วดี สำเหนียกถึงการกระทำของตน และรู้ถึงความประสงค์ของตนได้อยู่ เพียงแต่ไม่สามารถกำหนดเจตนาได้อย่างมีประสิทธิภาพ[18] เรียกว่าไม่อาจใช้วิจารณาญาณหรือไม่อาจการบริหารจัดการกิจกรรมต่าง ๆ ของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ บุคคลเหล่านี้ ได้แก่ ผู้เยาว์ และคนเสมือนไร้ความสามารถ

ผู้เยาว์

ผู้เยาว์ (อังกฤษ: adolescent, child, infant, minor, nonage หรือ person of infancy) คือ บุคคลที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ คือยังมีอายุไม่ถึงที่กฎหมายกำหนด หรือยังมิได้บรรลุนิติภาวะโดยประการอื่น เช่น โดยการสมรส

ตราบใดที่บุคคลยังเป็นผู้เยาว์อยู่จะมีความสามารถกระทำการต่าง ๆ ตามกฎหมายโดยจำกัด ตามกฎหมายไทยแล้ว นิติกรรมที่ผู้เยาว์กระทำลงจะมีผลสมบูรณ์ตามกฎหมายต่อเมื่อผู้เยาว์ได้รับความยินยอมจากบุคคลที่เรียก "ผู้แทนโดยชอบธรรม" (อังกฤษ: legal representative หรือ statutory agent) ซึ่งได้แก่ "ผู้ใช้อำนาจปกครอง" (อังกฤษ: parent) คือ บิดามารดาทั้งสองคน หรือมารดาในกรณีที่บิดามิใช่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมายหรือถูกศาลเพิกถอนอำนาจปกครองบุตรเสีย ส่วนมารดานั้นเป็นมารดาโดยชอบด้วยกฎหมายของบุตรเสมอ, หรือ "ผู้ปกครอง" (อังกฤษ: guardian) ในกรณีที่บิดาและมารดาหาตัวมิได้แล้ว หรือถูกศาลเพิกถอนอำนาจปกครองบุตรเสีย นิติกรรมที่ผู้เยาว์กระทำลงโดยมิได้รับความยินยอมจากผู้แทนโดยชอบธรรมแล้ว ตกเป็นโมฆียะ

นิติภาวะ

นิติภาวะ (อังกฤษ: majority, full age หรือ lawful age; ละติน: sui juris) คือ ภาวะที่บุคคลเป็นผู้มีความสามารถใช้สิทธิตามกฎหมายได้ด้วยตนเอง การบรรลุนิติภาวะย่อมเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนดแล้วแต่กรณี

คนเสมือนไร้ความสามารถ

คนเสมือนไร้ความสามารถ (อังกฤษ: quasi-incompetent person) คือ บุคคลที่ไม่สามารถจัดการงานของตนเองได้ เพราะกายพิการ จิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ ประพฤติสุรุ่ยสุร่ายเสเพลเป็นอาจิณ หรือติดสุรายาเมา และศาลได้สั่งให้เป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ โดยต้องอยู่ในความดูแลของ "ผู้พิทักษ์" (อังกฤษ: curator)