คัมภีร์มรณะ (อังกฤษ: Book of the Dead; "คัมภีร์ของผู้มรณะ") เป็นหนังสืองานศพอียิปต์โบราณซึ่งใช้ตั้งแต่ต้นราชอาณาจักรใหม่ (ราว 1550 ปีก่อน ค.ศ.) ไปจนถึงราว 50 ปีก่อน ค.ศ.[1] ชื่อดั้งเดิมในภาษาอียิปต์ทับศัพท์ได้ว่า rw nw prt m hrw[2] แปลว่า "คัมภีร์แห่งการล่วงเข้ามาในเวลากลางวัน" (Book of Coming Forth by Day)[3] หรือ "คัมภีร์แห่งการปรากฏเข้าสู่แสงสว่าง" (Book of Emerging Forth into the Light) คัมภีร์นี้ประกอบด้วยมนตร์คาถาจำนวนหนึ่งซึ่งตั้งใจให้เป็นเครื่องช่วยเหลือผู้วายชนม์ในการเดินทางผ่าน "ดูอัต" (Duat, ยมโลก) เข้าสู่ชีวิตหลังความตาย เป็นผลงานที่นักบวชหลายคนเขียนขึ้นตลอดระยะเวลาราว 1,000 ปี[4]คัมภีร์นี้เป็นส่วนหนึ่งของประเพณีการจัดทำข้อความพิธีศพ ข้อความสมัยก่อนหน้าได้แก่ ข้อความพิระมิด (Pyramid Texts) และข้อความโลงศพ (Coffin Texts) ซึ่งเขียนลงบนวัตถุ มิได้เขียนลงกระดาษพาไพรัส คาถาบางบทในคัมภีร์นำมาจากข้อความเหล่านี้เอง และมีอายุยาวนานถึง 3 สหัสวรรษก่อน ค.ศ. ส่วนคาถาบทอื่น ๆ ประพันธ์ขึ้นในสมัยหลัง และนับอายุถอยหลังไปได้ถึงสมัยกลางที่สาม (1,100 ถึง 700 ปีก่อน ค.ศ.) แม้มีการจัดทำเป็นคัมภีร์เพื่อบรรจุไว้ในโลงศพหรือห้องเก็บศพแล้ว ก็ยังมีการจารึกคาถาบางบทลงบนผนังสุสานและโลงหินเช่นแต่ก่อนคัมภีร์มรณะ ไม่ได้มีฉบับเดียว และไม่มีฉบับใดเป็นแม่แบบ เพราะผู้คนในยุคนั้นต่างคนต่างดูคล้ายจะสั่งทำ คัมภีร์มรณะ ฉบับของตนเองไว้ โดยเลือกคาถาที่ตนเชื่อว่า จะเป็นประโยชน์ต่อตนมากที่สุดในกระบวนการผ่านเข้าสู่ชีวิตหลังความตาย เอกสารที่เหลือรอดในปัจจุบันเป็นข้อความทางมนตราและศาสนาหลายอย่าง ส่วนใหญ่เขียนด้วยอักษรไฮเออโรกลีฟอียิปต์หรือไฮเออแรติกลงบนม้วนกระดาษพาไพรัส และมักมีภาพวาดประกอบแสดงผู้มรณะและเส้นทางของเขาในการเข้าสู่ชีวิตหลังความตาย