พระชนม์ชีพช่วงต้น

จักรพรรดินีเอโช พระพันปีหลวงประสูติเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2378 มีพระนามเดิมว่าอะซะโกะ เป็นธิดาของฮิซะตะดะ คุโจอดีตคัมปะกุ พระองค์ได้ถูกวางตัวสำหรับรับใช้พระราชวงศ์มาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ โดยพระองค์ถูกจับคู่กับมกุฎราชกุมารโอะกิฮิโตะขณะพระชันษา 13 ปี[2] ครั้นจักรพรรดินิงโกเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ. 2389 มกุฎราชกุมารโอะกิฮิโตะเสวยราชย์ในนามจักรพรรดิโคเม จึงสถาปนาอะซะโกะขึ้นเป็น เนียวโง ซึ่งถือเป็นตำแหน่งพระชายาสูงผู้สืบเชื้อสายจากจักรพรรดิคัมมุ[3]

พระชายา

จักรพรรดินีเอโชสนองพระเดชพระคุณประสูติการพระราชธิดาสองพระองค์ซึ่งล้วนสิ้นพระชนม์ตั้งแต่ยังเยาว์ชันษา แต่พระองค์ได้เป็นพระวิมาดา (แม่เลี้ยง) ของมกุฎราชกุมารมุสึฮิโตะ พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ของจักรพรรดิโคเมที่ประสูติแต่นางสนม ซึ่งพระองค์ได้คอยให้การอภิบาลอำรุงเลี้ยงจนมกุฎราชกุมารทรงมีความผูกพันยิ่งนัก โดยเฉพาะในช่วงสิ้นรัชกาลจักรพรรดิโคเมที่เกิดขึ้นอย่างกะทันหัน[4]

พระพันปี

หลังการเสด็จสวรรคตของจักรพรรดิโคเมพระราชสวามี จักรพรรดิเมจิพระราชโอรสเลี้ยงผู้เถลิงถวัลย์ราชสมบัติได้มีพระราชดำริพระราชทานพระอิสริยยศและพระนามใหม่แก่พระองค์ว่า จักรพรรดินีเอโช พระพันปีหลวง (ญี่ปุ่น: 英照皇太后 โรมาจิ: Eishō-kōtaigō) ถือเป็นเกียรติยศพิเศษสูงส่ง เพราะปรกติแล้วพระนามเช่นนี้จะได้รับพระราชทานหลังการสวรรคต โดยพระนามมาจากกวียุคราชวงศ์ถังที่ว่า "วีสเตียเรียสีม่วงเหนือบ่อน้ำลึก" ซึ่งสื่อถึงพระราชบรรพชนของพระองค์คือตระกูลคุโจอันเป็นสาขาย่อยของตระกูลฟุจิวะระ (มีความหมายว่าทุ่งวีสเตียเรีย)[5] ในรัชกาลจักรพรรดิเมจินี้ได้มีการย้ายเมืองหลวงจากเคียวโตะมายังโตเกียว เบื้องต้นพระองค์ได้เสด็จไปประทับ ณ พระราชวังอะกะซะกะ ก่อนเสด็จไปประทับที่พระราชวังอะโอะยะมะ[4]

จักรพรรดินีเอโช พระพันปีหลวงเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2440 ขณะมีพระชนมายุ 62 พรรษา มีพระราชพิธีปลงพระบรมศพ ณ วัดเซ็นนีว เขตฮิงะชิยะมะ เมืองเคียวโตะ[4] มีพระอนุสรณ์เกี่ยวกับพระองค์ภายในสถานที่เก็บพระบรมศพของพระสวามีเรียกว่า "โนะชิ โนะ สึกิโนะวะ โนะ ฮิงะชิยะมะ โนะ มิซะซะงิ" (Nochi-no-tsukinowa no higashiyama no misasagi)[6] โดยจักรพรรดิเมจิและจักรพรรดินีโชเก็งมิได้เสด็จมาร่วมในพระราชพิธีปลงพระบรมศพด้วย แต่ได้เสด็จมาเคารพหลุมฝังพระบรมศพภายหลังในช่วงฤดูใบไม้ผลิ[7]