สมเด็จพระโสร์ทศ[3][หมายเหตุ 1] มีพระนามเดิมว่า เจ้าฟ้าจุ้ย หรือ เจ้าจุ้ย[7] ภาษาจีนเอ่ยพระนามว่า เจาจุ้ย[8] (จีน: 昭翠)[9] เป็นพระราชโอรสของเจ้าฟ้าอภัย[10]: 210  ส่วน จดหมายเหตุรัชกาลเกาจง "เกาจงสือลู่" บรรพ ๘๖๔ ว่า เจ้าจุ้ย (เจาชุ่ย) เป็นพระโอรสของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์[11]: 150  และเป็นพระราชนัดดาของสมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ หลังเสียกรุงศรีอยุธยาแล้วจึงเสด็จลี้ภัยไปยังเมืองพุทไธมาศ (หรือ ฮาเตียน ปัจจุบันคือ ราชรัฐห่าเตียน)[12] ขณะนั้นเมืองพุทไธมาศอยู่ในอำนาจของจีนกวางตุ้ง[7] มีคนไทยจำนวนมากทั้งชายและหญิงไปรวมอยู่กันกว่าสามหมื่นคน[7] จักรพรรดิเฉียนหลงได้ให้การสนับสนุนเจ้าฟ้าจุ้ยให้ขึ้นปกครองกรุงสยาม โดยพระราชทานตราตั้งพระราชลัญจกรตราหยก[13] เมื่อปี พ.ศ. 2310 เพื่อรับรองสถานะความเป็นกษัตริย์แห่งอาณาจักรสยาม (เสียมหลอ)