ซอสออล็องแดซ (ฝรั่งเศส: sauce hollandaise) หรือเดิมเรียก ซอสดัตช์ (อังกฤษ: Dutch sauce)[1] เป็นอิมัลชันของไข่แดง เนย น้ำมะนาว (บางครั้งใช้ไวน์ขาวหรือน้ำส้มสายชู) ปรุงรสด้วยเกลือ พริกไทยขาว และพริกชี้ฟ้า ซอสออล็องแดซเตรียมได้จากการผสมไข่แดงที่ตีแล้วกับเนย น้ำมะนาว เกลือ และน้ำเปล่า ก่อนจะให้ความร้อนพอเหมาะเพื่อไม่ให้ซอสข้นจนเกินไป[2]ถึงแม้ว่าชื่อออล็องแดซจะบ่งชี้ถึงประเทศเนเธอร์แลนด์ แต่ที่มาของซอสนี้ยังไม่เป็นที่แน่ชัด ชื่อ "Dutch sauce" ปรากฎครั้งแรกในบันทึกปี ค.ศ. 1573 แต่ไม่มีการอธิบายสูตร[1] ต่อมาในปี ค.ศ. 1651 มีบันทึกสูตร "หน่อไม้ฝรั่งกับซอสหอม" (asparagus with fragrant sauce) ในหนังสือทำอาหารของฟร็องซัว ปีแยร์ ลา วาแรน ระบุว่า "ซอสทำจากเนยสด น้ำส้มสายชูเล็กน้อย เกลือและจันทน์เทศ ผสมไข่แดงเพื่อให้หนืด แต่ระวังอย่าให้ข้นแข็ง"[3] หลังจากนั้นไม่นานในปี ค.ศ. 1667 มีสูตรที่คล้ายกันของเนเธอร์แลนด์ได้รับการตีพิมพ์[4] จึงเชื่อว่า ซอสออล็องแดซมีที่มาจากชาวอูว์เกอโนฝรั่งเศสที่เคยลี้ภัยในเนเธอร์แลนด์[5]ซอสออล็องแดซเป็นหนึ่งในซอสแม่บททั้งห้าของอาหารฝรั่งเศส เป็นส่วนประกอบสำคัญในเมนูไข่เบเนดิกต์ และบางครั้งเสิร์ฟพร้อมอาหารทะเลหรือผักนึ่ง เช่น หน่อไม้ฝรั่ง ปวยเล้ง กะหล่ำดาว และบรอกโคลี[6]