ซากมหานวดารา (
อังกฤษ: supernova remnant; SNR) คือโครงสร้างที่เกิดจากการระเบิดขนาดใหญ่ของดวงดาวในปรากฏการณ์
มหานวดารา ซากมหานวดาราคงอยู่ด้วย
คลื่นช็อคที่ขยายตัวออกมา ประกอบด้วยวัตถุที่ดีดตัวออกมาจากการระเบิด รวมถึงวัตถุ
มวลสารระหว่างดาวระหว่างเส้นทางที่ถูกกวาดเข้ามารวมด้วยเส้นทางการเกิดมหานวดารามีสองทางคือ เมื่อ
ดาวฤกษ์มวลมากไม่มีเชื้อเพลิงต่อไปและหยุดสร้าง
พลังงานฟิวชั่นที่แกนกลาง จึงเกิดการแตกสลายจากภายในด้วยแรงจาก
ความโน้มถ่วงของมันเองกลายเป็น
ดาวนิวตรอนหรือ
หลุมดำ หรือ
ดาวแคระขาวที่รวบรวมวัตถุจากดาวข้างเคียงเข้ามาจนกระทั่งมีขนาดถึง
มวลวิกฤต และเกิดการระเบิดนิวเคลียร์ความร้อนขึ้นผลจากการระเบิดมหานวดาราทั้งสองกรณีทำให้มวลสารระหว่างดาวส่วนใหญ่หรือทั้งหมดถูกขับออกไปด้วยความเร็วประมาณ 10% ของ
ความเร็วแสง หรือราว 3,000 กิโลเมตร/วินาที เมื่อมวลสารเหล่านี้ปะทะกับอวกาศหรือแก๊สระหว่างดาวที่อยู่รอบๆ จึงเกิดเป็นคลื่นช็อคที่ทำให้แก๊สมีอุณหภูมิเพิ่มสูงขึ้นมากถึงขนาด 10 ล้าน
เคลวิน และกลายเป็น
พลาสมาซากมหานวดาราที่โด่งดังที่สุดและถูกเฝ้าสังเกตมากที่สุดน่าจะได้แก่ SN 1987A ซึ่งเป็นมหานวดาราใน
เมฆแมเจลแลนใหญ่ ค้นพบในปี ค.ศ. 1987 ซากมหานวดาราชื่อดังและเก่าแก่อีกแห่งหนึ่งคือ ซากไทโค (SN 1572) ซึ่งตั้งชื่อตาม
ไทโค บราเฮ ผู้บันทึกความสว่างจากการระเบิดครั้งแรกของมันได้ (ในปี ค.ศ. 1572) และซากเคปเลอร์ (SN 1604) ซึ่งตั้งชื่อตาม
โยฮันเนส เคปเลอร์ ซากมหานวดาราล่าสุดที่พบในดาราจักรของเราคือ G1.9+0.3 อยู่ในบริเวณใจกลางดาราจักร ประมาณว่าได้เกิดการระเบิดมานานประมาณ 140 ปีแล้ว
[1]