โครงเรื่อง ของ ซ้องกั๋ง

ภาพวาดจากม้วนหนังสือโบราณราวคริสต์ศตวรรษที่ 15

เหตุการณ์ในเรื่องเกิดขึ้นในสมัยปลายราชวงศ์ซ่งในรัชสมัยของ จักรพรรดิซ่งฮุ่ยจง (ซ้องฮุยจง) ซึ่งเป็นฮ่องเต้ที่อ่อนแอ เชื่อฟังแต่ขุนนางกังฉิน จนเรียกได้ว่าเป็นยุคกังฉินครองเมือง และขุนนางกังฉินที่มีอิทธิพลมากในสมัยนั้นได้แก่ชื่อ เกาฉิว (กอกิว) ถ่งกวาน (ท่องกวน) และไช่จิ้ง (ซัวเกีย)

ตัวละครทั้ง 108 คนนั้นมีประวัติความเป็นมาแทบจะเหมือนกันหมด คือ ถูกขุนนางกลั่นแกล้ง กดขี่ข่มเหง เป็นต้น ทำให้แต่ละคนลี้ภัยออกจากเมืองของตัวเอง แล้วมารวมตัวกัน ณ เขาเหลียง หรือบึงน้ำเหลียงซาน (เนียซัวเปาะ) เพื่อปราบปรามขุนนางชั่ว อันที่จริงแล้ว เหล่าผู้กล้าทั้ง 108 นี้คือเทพยดาจุติลงมาเกิดเพื่อปราบยุคเข็ญ เมื่อพวกเขาได้มาพบกัน ก็สาบานตัวเป็นพี่น้องกัน ผู้นำคนสำคัญของผู้กล้าเขาเหลียง คือ ซ่งเจียง (ซ้องกั๋ง) ซ่งเจียงนั้นได้รับความยกย่องจากชาวยุทธทั่วหล้าว่า เป็น "ฝนทันใจ" เนื่องจากเป็นคนที่มีจิตใจโอบอ้อมอารี และส่งเสริมและให้ความช่วยเหลือชาวยุทธมาตลอดจนได้แต่งตั้งให้เป็นหัวหน้า

เรื่องราวตอนต้น ๆ จะกล่าวถึงที่มาของตัวละครบางตัวที่สำคัญว่า เหตุใดถึงได้เข้ามารวมกลุ่มเขาเหลียงได้ เช่น หลวงจีนหลู่จื้อเซิน (ลูตีซิม) สื่อจิ้น (ซือจิน) หลินชง (ลิมชอง) อู่ซง (บู๊สง) หลี่ขุย (ลีขุย) ซ่งเจียง เป็นต้น ส่วนกลางเรื่องจนถึงท้ายเรื่องนั้น จะเกี่ยวข้องกับ การที่เหล่าผู้กล้าแห่งเขาเหลียงต้องออกไปปราบปรามกบฏกลุ่มต่าง ๆ ทั่วแผ่นดิน ตามราชโองการของฮ่องเต้ (ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นแผนหลอกใช้ของเกาฉิวอีกที) การไปปราบกบฏกลุ่มต่าง ๆ นั้น แสดงถึงการรบโดยขาดการวางแผนอย่างดี จนทำให้สูญเสียผู้กล้าไปมากมายอย่างน่าเสียดาย เพราะผู้กล้าหลายคนเสียชีวิตจากกับดักต่าง ๆ เป็นอันมาก และเป็นการรบที่รบเสียจนแทบไม่ได้หยุดหย่อน ผู้กล้าบางคนทนไม่ไหวแยกตัวออกไปจากกลุ่ม ในท้ายที่สุด ซ่งเจียงก็ปราบกบฏทั่วแผ่นดินได้หมด ฮ่องเต้จึงได้พระราชทานเหล้าให้แก่ซ่งเจียง แต่เกาฉิวได้แอบใส่ยาพิษไปในเหล้าด้วย ทำให้ซ่งเจียงเสียชีวิต จึงทำให้ไม่สามารถรวมตัวผู้กล้าที่รอดชีวิตจากศึกครั้งนี้ได้อีก และเหล่าผู้กล้าที่เหลือก็ถูกเกาฉิวสังหารไปทีละคนจนหมด แต่ว่าเวลาต่อมา จักรพรรดิซ่งฮุ่ยจงทรงพระสุบินว่า เหล่าผู้กล้าแห่งเขาเหลียงได้รุมว่ากล่าวประณามพระองค์ว่า อ่อนแอ และหูเบา พร้อมกันรุมทำร้ายพระองค์จนถึงกับสะดุ้งตื่นจากพระบรรทม หลังจากนั้นพระองค์ก็ได้ตั้งศาลเจ้าให้แก่เหล่าผู้กล้าแห่งเขาเหลียงเพื่อระลึกความกล้าหาญและความจงรักภักดีต่อแผ่นดินเป็นต้นมา