การเขียนเลขโรมัน ของ ตัวเลขโรมัน

การเขียนเลขโรมัน สามารถเขียนแทนเฉพาะจำนวนเต็มบวกเท่านั้น เนื่องจากในสมัยก่อนโรมยังไม่มีสัญลักษณ์แทนเลขศูนย์หรือเลขทศนิยม[1] โดยให้เขียนจากสัญลักษณ์ที่มีค่ามากแล้วลดหลั่นกันไปยังสัญลักษณ์ที่มีค่าน้อย เช่น

  • MCCCXXV มีค่าเท่ากับ 1,000 + 300 + 20 + 5 = 1,325
  • MMMDLXVII มีค่าเท่ากับ 3,000 + 500 + 60 + 7 = 3,567

ถ้าเขียนสัญลักษณ์ที่มีค่าน้อยกว่าไว้ด้านหน้าสัญลักษณ์ที่มีค่ามากกว่า ค่าของจำนวนที่ได้จะมีค่าเท่ากับจำนวนที่มีค่ามากลบด้วยจำนวนที่มีค่าน้อย และจะเขียนสัญลักษณ์เพียงคู่เดียวในแต่ละหลักเท่านั้น เช่น

  • IX มีค่าเท่ากับ 10 − 1 = 9
  • XL มีค่าเท่ากับ 50 − 10 = 40
  • MCMLXXVII มีค่าเท่ากับ 1,000 + (1,000 − 100) + 70 + 7 = 1,977
  • MMCDLXVIII มีค่าเท่ากับ 2,000 + (500 − 100) + 60 + 8 = 2,468

จำนวนที่มีค่าเกินกว่าที่กำหนดไว้ตามสัญลักษณ์ดังกล่าว จะเขียน บาร์ (ขีด) ไว้บนสัญลักษณ์เหล่านี้ ซึ่งหากบาร์ถูกกำหนดไว้บนสัญลักษณ์ใด สัญลักษณ์นั้นจะแทนจำนวนซึ่งมีค่าเท่ากับสัญลักษณ์นั้นคูณด้วย 1,000 เช่น

  • V มีค่าเท่ากับ 5 × 1,000 = 5,000
  • X มีค่าเท่ากับ 10 × 1,000 = 10,000
  • L มีค่าเท่ากับ 50 × 1,000 = 50,000
  • C มีค่าเท่ากับ 100 × 1,000 = 100,000
  • D มีค่าเท่ากับ 500 × 1,000 = 500,000
  • M มีค่าเท่ากับ 1,000 × 1,000 = 1,000,000

โดยปกติแล้ว การเขียนเลขโรมันจะไม่เขียนสัญลักษณ์เดียวกันอยู่ติดกันตั้งแต่ 4 ตัวขึ้นไป ยกเว้นบนหน้าปัดนาฬิกา ที่จะใช้ IIII แทนเวลา 4 นาฬิกาหรือ 16 นาฬิกา เพื่อป้องกันความสับสนในการอ่านเวลา

ตัวอย่างการเขียนเลขโรมัน

เลขโรมันเลขอารบิกค่าของตัวเลขเลขโรมันเลขอารบิกค่าของตัวเลข
I1หนึ่งC100หนึ่งร้อย
II2สองCC200สองร้อย
III3สามCCC300สามร้อย
IV4สี่CD400สี่ร้อย
V5ห้าD500ห้าร้อย
VI6หกDC600หกร้อย
VII7เจ็ดDCC700เจ็ดร้อย
VIII8แปดDCCC800แปดร้อย
IX9เก้าCM900เก้าร้อย
X10สิบM1,000หนึ่งพัน
XI11สิบเอ็ดMM2,000สองพัน
XII12สิบสองMMXVIII2,018สองพันสิบแปด
XX20ยี่สิบMMDLXI2,561สองพันห้าร้อยหกสิบเอ็ด
XXX30สามสิบMMM3,000สามพัน
XL40สี่สิบMMMCMXCIX3,999สามพันเก้าร้อยเก้าสิบเก้า
L50ห้าสิบMV4,000สี่พัน
LX60หกสิบ
LXX70เจ็ดสิบ
LXXX80แปดสิบ
XC90เก้าสิบ