ตำบลปทุมถูกจัดตั้งขึ้นประมาณ ปี พ.ศ. 2437 มีพื้นที่ครอบคลุมตำบลปทุม และพื้นที่ส่วนใหญ่ของตำบลในเมือง อำเภอเมืองอุบลราชธานีในปัจจุบัน เมื่อครั้งมีการยกฐานะเทศบาลเมืองอุบลราชธานีเป็นเทศบาลนครอุบลราชธานี ได้มีการโอนย้ายชุมชนส่วนใหญ่ของตำบลปทุมให้อยู่ภายในการปกครองของตำบลในเมือง จนทำให้เหลือเพียงบ้านปากห้วยวังนองเพียงหนึ่งชุมชนที่อยู่ในเขตปกครองของตำบลปทุม โดยอำเภอเมืองฯ มีนโยบายที่จะยุบตำบลปทุมและให้ชุมชนดังกล่าวโอนย้ายไปขึ้นตรงต่อตำบลกุดลาด แต่ได้รับการคัดค้านจากประชาชนในพื้นที่ จึงยังคงให้มีชตำบลปทุมต่อไป และได้แบ่งบ้านปากห้วยวังนองออกเป็น 4 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านปากห้วยวังนอง บ้านสร้างทราย บ้านดองห่องแห่ และบ้านโนนสมบูรณ์ โดยในภายหลังได้มีการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของประชาชนในพื้นที่ตำบลปทุมมากขึ้น เนื่องจากการขยายตัวของชุมชนในเขตเทศบาลนครอุบลราชธานี ทำให้มีหมู่บ้านในพื้นที่เพิ่มจำนวนขึ้นเป็น 12 หมู่บ้านในปัจจุบัน[1]

ในปี พ.ศ. 2528 ได้มีการจัดตั้งสภาตำบลขึ้นเพื่อบริหารงานต่างๆในพื้นที่ตำบลปทุม และยกฐานะขึ้นเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล และเทศบาลตำบล ในปี พ.ศ. 2539 และ 2541 ตามลำดับ[1]