ถนนพิชัย (อักษรโรมัน: Thanon Phichai) เป็นถนนในแขวงดุสิตและแขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร เป็นถนนสายสั้น ๆ ที่ตัดเป็นเส้นตรง เริ่มต้นจากถนนราชวิถี บริเวณหน้าประตูประสาทเทวฤทธิ์ อันเป็นประตูหนึ่งของอาคารรัฐสภา จากนั้นทอดผ่านถนนสุโขทัยที่แยกขัตติยานี ผ่านบริเวณหน้าที่ทำการพรรคชาติไทยพัฒนา แล้วจึงข้ามคลองสามเสนที่สะพานเทพหัสดิน จากนั้นตัดกับถนนนครไชยศรีที่สี่แยกพิชัย และไปสิ้นสุดที่สามแยกพิชัยซึ่งตัดกับถนนอำนวยสงครามถนนพิชัย เดิมมีชื่อว่า "ถนนพุดตาน" อันเป็นชื่อของเครื่องลายครามจีนที่มีลายดอกพุดตานหรือดอกโบตั๋น เป็นถนนที่สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เหมือนเช่นถนนสายอื่นที่รอบล้อมเขตพระราชฐาน เนื่องจากความนิยมในเครื่องลายครามจีนกำลังเป็นที่เฟื่องฟูในขณะนั้น โดยแบ่งออกเป็น "ถนนพุดตานใน" จากบริเวณสนามหญ้าหน้าพระที่นั่งอภิเศกดุสิต ไปออกประตูกิเลน (ประตูประสาทเทวฤทธิ์ ในปัจจุบัน) และ "ถนนพุดตานเหนือ" จากคลองสามเสนทางด้านเหนือของพระราชวังดุสิต ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีประกาศของกระทรวงนครบาล โดยเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) เป็นเสนาบดี ลงวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๒ ให้เปลี่ยนชื่อถนนรอบเขตพระราชฐานที่ได้ชื่อตามเครื่องลายครามจีน ๑๕ สาย ถนนพุดตานก็เป็นหนึ่งในนั้น โดยชื่อ "พิชัย" นั้นตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม องค์ผู้ทรงปรีชาในเรื่องดนตรีไทย และเป็นผู้ประพันธ์เพลง ลาวดวงเดือน โดยในระยะแรกถนนพิชัยสะกดว่า "พิไชย" และได้เปลี่ยนมาเป็น "พิชัย" เช่นในปัจจุบันในระยะต่อมา[1] [2]