ถ้ำอินทสาละ เป็นถ้ำที่ปรากฏในพระไตรปิฏกของศาสนาพุทธ ในวรรณกรรมทางศาสนาพุทธ กล่าวว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทับอยู่ในช่วงเวลาหนึ่ง และทรงแสดงธรรมเทศนา สักกปัญหสูตร[1] (Sakkapañha Sutta) แก่ท้าวสักกะหรือพระอินทร์ พระสูตรดังกล่าวปรากฏในพระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย หมวดมหาวรรค[2]ในวรรณกรรมทางศาสนาพุทธ กล่าวว่า ถ้ำตั้งอยู่ที่ภูเขาเวทิยะหรือเวทิยกบรรพต (Vediya หรือ Vediyaka) ทางตอนเหนือของอัมพสัณฑ์ (Ambasanda) ใกล้กรุงราชคฤห์[3] ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 23 มีนักวิชาการพยายามกำหนดที่ตั้งของถ้ำอินทสาละที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทับอยู่ในช่วงเวลาหนึ่ง[4] อเล็กซานเดอร์ คันนิงแฮม เชื่อว่าถ้ำตั้งอยู่ในคิริยัค[5] ไม่นานนัก เชื่อว่าถ้ำอยู่บนเนินตั้งโดดเดี่ยวในหมู่บ้านปาวาตรีปุระในนาวาดา[6] ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของหมู่บ้านอัมสารหะ (ปัจจุบันของอัมพสัณฑ์)[7]ในธรรมเทศนา สักกปัญหสูตร พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงวิสัชนาแก่ท้าวสักกะ (หรือรู้จักกันในนาม พระอินทร์) ร่วมกับปัญจสิกขคันธรรพบุตร[8] หลังจากปัญจสิกขะบรรเลงพิณเสร็จแล้ว ท้าวสักกะได้ปุจฉา 42 ข้อให้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงวิสัชนา พระธรรมเทศนาครั้งนี้เป็นรากฐานของการปฏิบัตินิกายเถรวาทสำหรับการทำบุญและนิรทุกข์[2]