การเชิญธงชัยประจำหน่วยตำรวจในพิธีถวายคำสัตย์ปฏิญาณตนและสวนสนามเนื่องในวันตำรวจการเชิญธงชัยประจำหน่วยตำรวจในพิธีถวายคำสัตย์ปฏิญาณตนและสวนสนามเนื่องในวันตำรวจการเชิญธงชัยประจำหน่วยตำรวจในพิธีถวายคำสัตย์ปฏิญาณตนและสวนสนามเนื่องในวันตำรวจธงชัยประจำโรงเรียนนายร้อยตำรวจและธงชัยหน่วยตำรวจอื่นๆ ในพิธีถวายคำสัตย์ปฏิญาณตนและสวนสนามเนื่องในวันตำรวจ ซึ่งจัดขึ้นเป็นประจำในวันที่ 13 ตุลาคมของทุกปีที่โรงเรียนนายร้อยตำรวจ

ธงชัยประจำหน่วยของตำรวจ มีความประวัติความเป็นมาเท่าที่ปรากฏหลักฐาน ดังนี้

วันพุธที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2495

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปยังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในการพระราชพิธีตรึงหมุดธงชัยเฉลิมพลประจำหน่วยตำรวจ (ตามหลักฐานข่าวในพระราชสำนักของสำนักราชเลขาธิการ ใช้คำว่า “ธงชัยเฉลิมพล ประจำหน่วยตำรวจ”) [3]

วันจันทร์ที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2495

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนิน ณ ลานพระราชวังดุสิต พระราชทานธงชัยเฉลิมพลสำหรับพระราชทานแก่หน่วยตำรวจ (ตามหลักฐานข่าวในพระราชสำนักของสำนักราชเลขาธิการ ใช้คำว่า “ธงชัยเฉลิมพล ประจำหน่วยตำรวจ”) [4]

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระบรมราโชวาท ทรงเรียกธงที่พระราชทานว่า “ธงชัยประจำหน่วยต่างๆ ในกรมตำรวจ” [1]

วันเสาร์ที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2496

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปยังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในการพระราชพิธีตรึงหมุดธงชัยเฉลิมพล สำหรับพระราชทานโรงเรียนตำรวจภูธรภาค 4 (ตามหลักฐานข่าวในพระราชสำนักของสำนักราชเลขาธิการ ใช้คำว่า “ธงชัยเฉลิมพล สำหรับพระราชทานโรงเรียนตำรวจภูธรภาค 4”) [5]

วันอังคารที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2496

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนิน ณ ลานพระราชวังดุสิต พระราชทานธงชัยเฉลิมพลประจำกอง โรงเรียนตำรวจภูธรภาค 4 (ตามหลักฐานข่าวในพระราชสำนักของสำนักราชเลขาธิการ ใช้คำว่า “ธงชัยเฉลิมพลประจำกอง โรงเรียนตำรวจภูธรภาค 4”) [6]

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระบรมราโชวาท ทรงเรียกธงที่พระราชทานว่า “ธงชัยประจำกอง” [2]

วันพฤหัสบดีที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2497

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปยังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในการพระราชพิธีตรึงหมุดธงชัยเฉลิมพล สำหรับพระราชทานโรงเรียนตำรวจภูธรภาค 1 ภาค 3 และภาค 8 (ตามหลักฐานข่าวในพระราชสำนักของสำนักราชเลขาธิการ ใช้คำว่า “ธงชัยเฉลิมพล สำหรับพระราชทานโรงเรียนตำรวจภูธรภาค 1 ภาค 3 และภาค 8”) [7]

วันพุธที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2497

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนิน ณ ลานพระราชวังดุสิต พระราชทานธงชัยเฉลิมพลประจำกอง โรงเรียนตำรวจภูธรภาค 1 ภาค 3 และ ภาค 8 (ตามหลักฐานข่าวในพระราชสำนักของสำนักราชเลขาธิการ ใช้คำว่า “ธงชัยเฉลิมพลประจำกอง โรงเรียนตำรวจภูธรภาค 1 ภาค 3 และ ภาค 8”) [8]

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระบรมราโชวาท ทรงเรียกธงที่พระราชทานแก่ตำรวจนั้นว่า “ธงชัยประจำกอง” [9]

หลังจากนั้นเป็นต้นมา (ยังไม่มีหลักฐานว่าได้รับพระราชทานธงชัยประจำกองตำรวจหลังจากนั้นอีกเมื่อใด) ได้ปรากฏว่า ในการสวนสนามถวายสัตย์ปฏิญาณตนของเหล่าข้าราชการตำรวจ เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2550 ณ สนามราชมังคลากีฬาสถาน กรุงเทพฯ ได้เชิญธงชัยประจำกองของหน่วยตำรวจมากระทำพิธี เป็นจำนวนทั้งสิ้น 13 ธง ดังนี้

• ธงชัยประจำโรงเรียนนายร้อยตำรวจ จำนวน 1 ธง
• ธงชัยประจำโรงเรียนพลตำรวจภูธรภาค 1-9 จำนวน 9 ธง
• ธงชัยประจำโรงเรียนพลตำรวจนครบาล จำนวน 1 ธง
• ธงชัยประจำกองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน จำนวน 1 ธง
• ธงชัยประจำกองกำกับการ 3 กองบังคับการกองตรวจ จำนวน 1 ธง
• รวมทั้งสิ้น 13 ธง

ทั้งนี้ การปฏิบัติในการเชิญธง การทำความเคารพ และพิธีการอื่นๆเกี่ยวกับธงชัยประจำหน่วยตำรวจนั้น มีวิธีการปฏิบัติเช่นเดียวกับธงชัยเฉลิมพลของหน่วยทหารทุกประการ

ในส่วนของธงชัยประจำโรงเรียนนายร้อยตำรวจ จะมีการเชิญไปกระทำพิธีกล่าวคำสัตย์ปฏิญาณตนและสวนสนามของนักเรียนนายร้อยตำรวจ เนื่องในวันตำรวจ 13 ตุลาคม ของทุกๆ ปีตลอดมา

แม้ว่าธงชัยประจำหน่วยต่าง ๆของตำรวจจะมิได้ปรากฏอยู่ใน พ.ร.บ.ธง พ.ศ. 2522 แต่เมื่อพิจารณาถึงการได้รับพระราชทาน การพระราชพิธีตรึงหมุดธงโดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ความสำคัญของธง ลักษณะต่างๆ ของธง และเอกสารหลักฐานต่างๆ ของสำนักราชเลขาธิการที่เรียกธงดังกล่าวว่า “ธงชัยเฉลิมพล” มาโดยตลอด ก็ถือได้ว่า “ธงชัยประจำหน่วยตำรวจ” ที่มีอยู่ในปัจจุบันนี้ ก็มีความสำคัญเช่นเดียวกันกับธงชัยเฉลิมพลของหน่วยทหารทุกประการ ตามหลักฐานของส่วนราชการต่างๆ ได้กล่าวถึงธงชัยประจำหน่วยตำรวจนี้ในชื่อต่างๆ ได้แก่ "ธงชัยเฉลิมพลประจำหน่วยตำรวจ" "ธงชัยเฉลิมพลประจำกอง" "ธงชัยประจำกอง" “ธงประจำกอง” และ “ธงชัย” ซึ่งก็คือธงเดียวกันนั่นเอง