ธฤษฏัทยุมนะ (สันสกฤต: धृष्टद्युम्न, dhṛṣṭadyumna) คือตัวละครหนึ่งในมหากาพย์มหาภารตะ เป็นบุตรของท้าวทรุปัท ที่เกิดจากการประกอบพิธียัญญะบูชาตามพิธีพราหมณ์ หลังจากที่ท้าวทรุปัทพ่ายแพ้ต่ออรชุน และถูกจับตัวไปเป็นเชลย มอบให้กับ โทรณาจารย์ แต่ภายหลัง โทรณาจารย์ปล่อยตัวโดยขอดินแดนแคว้นปัญจาละ ครึ่งหนึ่ง ท้าวทรุปัทรู้สึกเจ็บแค้นและเสียใจที่ไม่มีบุตรชายสืบเชื้อสาย ในการประกอบพิธีในครั้งนั้น ทำให้ท้าวทรุปัท ได้บุตร สองคน คือ ธฤษฏัทยุมนะ และ พระนางเทราปตี (ภายหลังได้กลายเป็นมเหสีของพี่น้องปาณฑพ ทั้ง 5 คน) ในสงครามมหายุทธ ณ ทุ่งกุรุเกษตร ธฤษฏัทยุมนะได้รับหน้าที่เป็นประธานเสนาบดี(แม่ทัพ)ฝ่ายปาณฑพ นำกำลังพลทั้งสิ้น 7 อักเษาหิณี (เป็นหน่วยนับจำนวนของอินเดียโบราณ) ภายหลังธฤษฏัทยุมนะได้ขอเข้ามาเป็นศิษย์ในสำนักของโทรณาจารย์ เพื่อศึกษาศิลปวิทยาและยุทธวิทยาการรบ แต่ในสงครามทุ่งกุรุเกษตร ธฤษฏัทยุมนะกลับเป็นคนที่สังหารโทรณาจารย์ ในการรบวันที่ 15 จากการรบทั้งสิ้น 18 วันโดยการใช้ดาบตัดศีรษะ การที่ศิษย์ต้องมาสังหารอาจารย์นั้นก็เพราะเป็นการล้างแค้นแทนท้าวทรุปัทผู้เป็นบิดาซึ่งถูกสังหารโดยโทรณาจารย์ ที่เป็นอาจารย์ของตนเอง นั่นนับเป็นอีกสิ่งเลวร้ายอีกหนึ่งอย่างในหลายๆ สิ่งในสงครามครั้งนั้น และในวันสุดท้ายของศึก ธฤษฏัทยุมนะ ก็ถูกสังหารโดยอัศวัตถามา บุตรชายของโทรณาจารย์โดยการใช้ดาบตัดศีรษะเพื่อล้างแค้นให้บิดาเช่นกัน