นกกินแมลงหัวสีคล้ำ มีลำตัวตั้งแต่ใต้คางถึงท้องเป็นสีเทาอ่อน ขาวหม่น หรือเทาเขม่า (sooty) ขนที่คออาจมีริ้วสีเทาแซม ขนหัวด้านบนเป็นสีเทาเข้มออกน้ำตาล ขนรอบตาสีเทา ตาแดง ปีกและหางสีน้ำตาลเทาออกแดงเรียบ ปลายปีกและหางมีสีเข้มกว่าเล็กน้อย จะงอยปากยาวตรงสีดำ ปลายแหลมงุ้มเล็กน้อย ตีนสีเทา

มักหากินเป็นคู่หรือฝูงขนาดย่อม อาหารหลักคือแมลงขนาดเล็ก มีลักษณะคล้ายกับชนิดที่หาดูง่ายกว่ามากของนกในสกุล Malacopteron อย่างนกกินแมลงหัวสีน้ำตาล (Moustached Babbler) โดยเฉพาะนกรุ่นซึ่งจะไม่มีแถบเคราสีดำแบบตัวเต็มวัยทำให้ดูคล้ายนกกินแมลงหัวสีคล้ำมาก และมีเสียงร้องของพวกมันคล้ายกัน[4]