นกหัวค้อน เป็นนกน้ำขนาดกลาง ซึ่งพบได้เฉพาะทวีปแอฟริกาและเกาะมาดากัสการ์เท่านั้น ไม่พบในทวีปอื่น มีขนาดความยาวเต็มที่ 56 เซนติเมตร มีส่วนหัวโดยเฉพาะด้านหลังที่ใหญ่และแหลมดูแลคล้ายส่วนหัวของค้อน มีขนลำตัวเพียงสีเดียว คือ สีน้ำตาล

อาศัยและหากินตามแหล่งน้ำจืด โดยเฉพาะตามลำธารที่มีน้ำไหลช้า ๆ ตามชายฝั่งทะเลสาบ และหนองบึง กินอาหารได้ทุกชนิด รวมทั้งกบ, หอยกาบ, ปลา และสัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ[3]

นกหัวค้อน เป็นนกที่สร้างรังขนาดใหญ่มากบนต้นไม้ โดยตัวผู้และตัวเมียช่วยกันสร้างรังจากกิ่งไม้ โดยรังอาจจะมีขนาดใหญ่ได้ถึง 1.5 เมตร นกคู่หนึ่งอาจสร้างรังได้มากถึง 4–5 รัง และหากจับกลุ่มรวมกัน จะร่วมกันเต้นระบำเป็นภาพที่สวยงาม และเมื่อสร้างรังใหม่เสร็จแล้ว อาจมีนกหัวค้อนตัวอื่นเข้ามาเยี่ยมเยือนหรือร่วมอาศัยในลักษณะแบบนิคมได้ด้วย[4]