ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์ ขณะบิน สังเกตปลายปีกขนปีกนอกสุดเส้นที่ 4 ที่ชี้แหลมโครงกระดูกของนกอีแจวตัวเมีย แสดงเดือยที่ข้อพับปีก (ซ้ายบน)ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์ของนกอีแจว หน้าผากถึงท้ายทอยน้ำตาลเข้ม หน้าและคอขาวมีแถบตาต่อเนื่องถึงแถบอกสีดำ คล้ายสร้อยคอ

เป็นนกขนาดเล็ก ปลายปากถึงโคนหางยาว 30 เซนติเมตร จะงอยปากแหลมตรง ปีกแต่ละข้างมีเดือยยื่น[10] ตัวเมียจะมีขนาดโตกว่าตัวผู้เล็กน้อย สีของปาก ขา และนิ้วเป็นสีเทาอมฟ้า หน้าผาก รอบตาและคอด้านล่างสีขาว กระหม่อมสีน้ำตาล คอด้านบนสีเหลือง สลับแถบสีดำขั้นกลางระหว่างคอสองด้าน ปีกสีขาวตัดกับสีของลำตัวด้านบนน้ำตาลดำ[11] และลำตัวด้านล่างซึ่งมีสีดำเป็นมันชัดเจน[10] ขณะบินปีกขาวปลายปีกดำ[11]

นิ้วตีนที่ยาวมากและเล็บตีนยาวช่วยในการกระจายน้ำหนักตัว ทำให้สามารถเดินบนกอพืชลอยน้ำ ใบพืชลอยน้ำหรือใบบัวที่ลอยอยู่เหนือน้ำเพื่อหาอาหารได้ นิ้วตีน 4 นิ้ว ด้านหน้า 3 นิ้ว และด้านหลัง 1 นิ้ว[12]

นกอีแจวมีลักษณะโดดเด่นมากที่สีขนและขนหางที่ยาว ซึ่งยาวที่สุดในวงศ์นกพริกและนกอีแจว และเป็นชนิดเดียวในวงศ์มีชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์และในฤดูผสมพันธุ์ที่แตกต่างกัน โดยเปลี่ยนขนเมื่อใกล้ฤดูผสมพันธุ์ ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์ หน้าผากถึงท้ายทอยน้ำตาลเข้ม หน้าและคอขาวมีแถบตาต่อเนื่องถึงแถบอกสีดำ ข้างคอเหลือง ลำตัวด้านบนน้ำตาล ลำตัวด้านล่างขาว คล้ายนกพริกที่ยังไม่เต็มวัย แต่ขณะบินปีกขาวปลายปีกดำ ส่วนชุดขนในฤดูผสมพันธุ์ ขนหางคู่กลางจะยื่นยาวออกไปอีก 25 เซนติเมตร ยาวมากกว่าปกติถึง 10 เท่า[10] เป็นที่มาของชื่อนกอีแจวในภาษาอังกฤษ นกอีแจวหางไก่ฟ้า (pheasant-tailed jacana)

การวัดขนาด

การวัดขนาดนกตามมาตรฐานจากการศึกษาตัวอย่างมีชีวิตในช่วงฤดูผสมพันธุ์ในประเทศไทย โดยเฉลี่ยจากตัวผู้ 17 ตัว และตัวเมีย 4 ตัว ร่วมกับข้อมูลบางส่วนของการวัดส่วนหัวจาก Rasmussen and Anderton (2005)[13] (จากปลายจะงอยปากถึงด้านหลังของกะโหลก)

ขนาดนกในช่วงฤดูผสมพันธุ์
	ตัวผู้	ตัวเมีย
น้ำหนัก (กรัม)	129.2	140.7
จะงอยปาก (เซนติเมตร)	2.89	3.12
ปีก (เซนติเมตร)	24.76	25.83
กระดูกข้อเท้า (เซนติเมตร)	5.72	6.33
หาง (เซนติเมตร)	25.75	28.34
หัว (เซนติเมตร)	5.3-5.5	5.8-6.3
ความยาว (เซนติเมตร)	45.91	50.27

• ชุดขนในฤดูผสมพันธุ์ ขนคอด้านบน (ด้านหลัง) สีเหลืองทอง หน้าขาวล้วน มีเส้นดำตัดระหว่างคอบนและล่าง (หน้าหลัง)
• ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์ ขนคอบน (ด้านหลัง) มีร่องรอยขนสีเหลืองแซม
• ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์ หางสั้น แถบสีน้ำตาลดำลากผ่านจากโคนปาก ตา สู่คอ ขนปีกขาวเมื่อหุบปีก ไม่ชัดเจน ขาที่ยาวบางครั้งลุยน้ำที่ลึกถึงลำตัวด้านล่าง หรือใช้ว่ายน้ำ
• กลุ่มนกอีแจว ที่เกาะไต้หวัน
• (ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์) แถบสีน้ำตาลดำลากผ่านจากโคนปาก ตา สู่คอ คล้ายสร้อย ท้องขาว