ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์นที รักษ์พลเมือง เกิดเมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 ณ ตำบลบ้านเหนือ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นบุตรของพันเอกหลวงศัลยกรรมโกวิท (นาค รักษ์พลเมือง) และ นางจวง รักษ์พลเมือง ด้านชีวิตครอบครัวได้สมรสกับ สุภาพ รักษ์พลเมือง (สกุลเดิม ถิ่นพนม) มีบุตร-ธิดา ด้วยกัน 3 คน คือ ดร.สุทรรศน์ รักษ์พลเมือง, จันทร์สุดา รักษ์พลเมือง อดีตรองปลัดกระทรวงวัฒนธรรม , นิศานาถ มีชำนะ

ศ.เกียรติคุณ นพ.นที รักษ์พลเมือง สำเร็จการศึกษาแพทยศาสตร์บัณฑิต คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ เมื่อ พ.ศ. 2492 จากนั้นเข้าปฏิบัติงานเป็นแพทย์ประจำบ้านภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ , เป็นหัวหน้าแพทย์ประจำบ้าน พ.ศ. 2493 ได้ศึกษาและฝึกอบรมเพิ่มเติมได้รับ Cert. in Orthopaedics จาก Institute of Orthopaedic London เข้ารับราชการเป็นอาจารย์ประจำภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลเมื่อพ.ศ. 2494 ต่อมาในปีพ.ศ. 2507 ได้โอนไปสังกัดภาควิชาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิกส์และกายภาพบำบัด ซึ่งเป็นภาควิชาที่ตั้งขึ้นใหม่ในคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล นายแพทย์นทีมีความรู้ความสามารถในการผ่าตัดรักษาในด้าน Spine Surgery โดยเฉพาะ TB Spine และ Hand Surgery เป็นผู้บุกเบิกและปรับปรุงวิธีการสอนนักศึกษาแพทย์ โดยใช้เทปโทรทัศน์เป็นอุปกรณ์การสอนเพื่อสาธิตวิธีการรักษา นอกจากนี้ได้จัดตั้งพิพิธภัณฑ์ออร์โธปิดิกส์ทั้งในรูปแบบการแสดง เครื่องมือ อุปกรณ์การผ่าตัด ตลอดจนแสดงแผนภาพในรูปนิทรรศการเพื่อช่วยในการสอนนักศึกษาแพทย์ให้เข้าใจง่ายขึ้น ได้สร้างผลงานทางวิชาการอย่างสม่ำเสมอ มีผลงานวิจัยที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารทางการแพทย์ประมาณ 30 เรื่อง ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ เมื่อปี พ.ศ. 2517