นันทาเทวี[1] เป็นอุปรากรไทย บทพระนิพนธ์ของ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล แห่งคณะอัศวินการละครเรื่องโศกนาฏกรรมความรักของเจ้าหญิงนันทาเทวีวัยแรกรุ่นผู้พลัดพรากจากสันติวัตพระสหายอันเป็นที่รักยิ่งไปนานแสนนาน และไม่ทรงทราบเลยว่าชายอัปลักษณ์เข็ญใจที่ทรงพบในเวลาต่อมาแท้จริงคือบุรุษที่อยู่ในพระทัยตลอดมา เปิดแสดงครั้งแรกบนเวที ศาลาเฉลิมไทย สมัยหลังสงครามมหาเอเซียบูรพา นำแสดงโดย ฉลอง สิมะเสถียร (สันติวัตวัยหนุ่ม) และ ปรีชา บุณยเกียรติ (สันติวัตวัยเด็กรุ่น)[2]ทศวรรษ 2500 เป็นละครโทรทัศน์สองครั้ง ของคณะนาฏศิลป์สัมพันธ์ ทางไทยทีวีช่อง 4 กำกับโดย ครูทัต เอกทัต นำแสดงโดย ฉลอง สิมะเสถียร คู่กับ อารีย์ นักดนตรี พ.ศ. 2502 และ พ.ศ. 2507 ต่อมาเป็นละครเวที ของสมาคมศิษย์เก่าเขมะสิริอนุสสรณ์ เพื่อนำรายได้โดยเสด็จพระราชกุศลสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งเสด็จฯ ทอดพระเนตรพร้อม พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (เมื่อครั้งยังทรงเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร) ณ โรงละครแห่งชาติ กำกับโดย ครูทัต เอกทัต นำแสดงโดย ฉลอง สิมะเสถียร คู่กับ อารีย์ นักดนตรี พ.ศ. 2518นอกจากนี้ยังเป็นฉากเพลงในคอนเสิร์ต ตำนานเพลงรักบางขุนพรหม จัดที่โรงละครแห่งชาติ เมื่อกันยายน พ.ศ. 2554ฯลฯ