พญานันโทปนันทนาคราช เป็นพญานาคมีทิฏฐิมานะ มีฤทธิ์มาก ครั้งหนึ่งพระผู้มีพระภาคพร้อมพระสาวกเหาะไปในอากาศด้วยกำลังอภิญญาผ่านเศียรของพญานันโทปนันทนาคราช ด้วยความโกรธพญานาคนี้จึงแสดงฤทธิ์ พระพุทธองค์จึงมีพุทธบัญชาให้พระมหาโมคคัลลานะไปปราบ พระมหาโมคคัลลานะจึงแปลงเป็นพญานาคราช อันมีอัตภาพใหญ่โตกว่าพญานันโทปนันทนาคราชถึงสองเท่า ทั้งสองได้แสดงฤทธิ์สู้กัน แต่พญานันโทปนันทนาคราชสู้ไม่ได้ในที่สุดจึงยอมแพ้ พญานันโทปนันทนาคราชทราบว่าพญานาคแปลงนี้ คือพระอรหันต์สาวกของพระบรมศาสดา จึงมีอานุภาพมากเกินที่ตนจะต้านทานได้