นิกโกเลาะ ปากานีนี (อิตาลี: Niccolò Paganini; 27 สิงหาคม ค.ศ. 1782 - 27 พฤษภาคม ค.ศ. 1840) เป็นนักไวโอลิน วิโอลา กีตาร์ในยุคโรแมนติกชาวอิตาลีที่มีชื่อเสียง ได้รับการยอมรับถึงฝีมือการเล่นว่าเป็นที่หนึ่งในยุคนั้น ทั้งยังได้พัฒนาเทคนิคการสีไวโอลินแบบใหม่ เขายังมีผลงานประพันธ์โซนาตา คอนแชร์โต และคาปรีซสำหรับการเดี่ยวไวโอลินจำนวนหลายชิ้น ที่มีชื่อเสียงที่สุด คือ Caprice No. 24 นอกจากนี้ปากานีนียังเป็นแรงบันดาลใจให้กับคีตกวีสำคัญในยุคต่อมา เช่น โยฮันเนิส บรามส์ และ เซียร์เกย์ รัคมานีนอฟปากานีนีหัดเล่นดนตรีตั้งแต่อายุ 5 ปี โดยเล่นแมนโดลินของบิดา เริ่มเล่นไวโอลินเมื่ออายุ 7 ปี และเริ่มแสดงพรสวรรค์ออกมาจนได้รับทุนการศึกษาด้านดนตรี เมื่อโตขึ้นได้ย้ายไปเรียนไวโอลินที่ปาร์มา ก่อนจะย้ายไปฟลอเรนซ์ โดยมีชื่อเสียงในระดับท้องถิ่นปากานีนีเริ่มมีชื่อเสียงในวงกว้างจากการเล่นคอนเสิร์ตที่โรงอุปรากรลา สกาลา เมืองมิลาน ในปี ค.ศ. 1813 ต่อมาได้เดินทางไปเล่นในต่างเมือง เช่นที่ เวียนนา ในปี ค.ศ. 1828 ลอนดอน ในปี ค.ศ. 1831 และปารีส ในปี ค.ศ. 1831 และ 1833ช่วงบั้นปลายชีวิต ปากานีนีป่วยด้วยโรคจากพิษของสารปรอทที่ใช้ในการรักษาโรคซิฟิลิส จนต้องเลิกเล่นดนตรีในปี ค.ศ. 1834 และเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งคอหอยในปี ค.ศ. 1840นิกโกเลาะ ปากานีนี มีเครื่องดนตรีที่ใช้ประจำตัวอยู่หลายชิ้น ทั้งที่ผลิตโดยอันโตนีโอ อามาตี นิกโกลา อามาตี อันโตนีโอ สตราดีวารี‎ แต่ชิ้นที่สำคัญที่สุด คือไวโอลินที่ผลิตโดย จูเซปเป กวาเนรี ที่มีชื่อว่า "Il Cannone Guarnerius" (ปืนใหญ่ ผลิตในปี ค.ศ. 1743) ปากานีนีได้รับไวโอลินคันนี้เป็นของขวัญจากเพื่อน หลังจากสูญเสียไวโอลินคันเดิมไปจากการพนัน และใช้ไวโอลินคันนี้ในการเล่นมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1803 [1] ตลอดมาจนกระทั่งเสียชีวิต ปากานีนีได้อุทิศไวโอลิน Il Cannonne ให้เป็นสมบัติของเมืองเจนัว ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ศาลากลางเมืองเจนัวพร้อมกับไวโอลินคันจำลอง และได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นสมบัติแห่งชาติของอิตาลี