บิแซนเทียม (อังกฤษ: Byzantium; กรีก: Βυζάντιον) เป็นนครกรีกโบราณตั้งอยู่ ณ ที่ซึ่งภายหลังเป็นคอนสแตนติโนเปิล (อิสตันบูลสมัยใหม่) ผู้อยู่ในนิคมกรีกจากเมการาก่อตั้งนครแห่งนี้เมื่อ 657 ปีก่อน ค.ศ. มีการสร้างนครใหม่และเป็นเมืองหลวงใหม่ของจักรวรรดิโรมันในรัชกาลจักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1 ใน ค.ศ. 330 และภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นคอนสแตนติโนเปิล นครดังกล่าวเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิไบแซนไทน์กระทั่ง ค.ศ. 1453 เมื่อถูกพิชิตและกลายเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิออตโตมัน นับแต่สถาปนาประเทศตุรกีสมัยใหม่ใน ค.ศ. 1923 ชื่อนครภาษาตุรกี อิสตันบูล ได้แทนที่ชื่อคอนสแตนติโนเปิลในทางตะวันตก