ประชาชนนอก เป็นภาพยนตร์ไทย กึ่งสารคดี ที่กำกับและเขียนบทโดยมานพ อุดมเดช เป็นโครงการของสภาคาทอลิกแห่งประเทศไทยเพื่อการพัฒนา (Catholic Council of Thailand for Development (CCTD) เพื่อให้ความรู้แก่ประชาชนในเรื่องเศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม [1]ประชาชนนอก มีชื่อภาษาอังกฤษว่า On the Fringe of Society ตั้งชื่อโดยสุพจน์ สมบูรณ์ อาจารย์มหาวิทยาลัยขอนแก่น ผู้ทำบทบรรยายภาษาอังกฤษของภาพยนตร์ [1] ภาพยนตร์กล่าวถึงปัญหาการย้ายถิ่นของคนอีสานเข้ามาหางานทำในเมืองใหญ่เนื่องจากความแร้นแค้น สะท้อนให้เห็นปัญหาการกดขี่ของนายทุน และปัญหาการคอรัปชั่นของข้าราชการไทย จนนำไปสู่ปัญหาความขัดแย้งระหว่างชาวนา ข้าราชการ และนายทุน [2] โดยผู้กำกับใช้เรื่องราวบางส่วนจากชีวิตจริงของคนในครอบครัว [1]ภาพยนตร์เริ่มถ่ายทำช่วงปลายปี พ.ศ. 2521 ที่จังหวัดยโสธร แต่ประสบปัญหาถูกเพ่งเล็งจากหน่วยงานราชการ โดยเฉพาะจาก กอ.รมน. มานพ อุดมเดชถูกตำรวจสันติบาลเข้าตรวจค้นบ้าน และส่งเจ้าหน้าที่ลอบติดตาม ด้วยข้อสงสัยว่ากระทำการเป็นคอมมิวนิสต์ ภาพยนตร์ต้องหยุดถ่ายทำจนกระทั่งสถานการณ์ทางการเมืองเริ่มผ่อนคลายลง จึงเริ่มถ่ายทำต่อในปี พ.ศ. 2523 ที่อำเภออำนาจเจริญ (ขณะนั้นยังไม่แยกเป็นจังหวัด) อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี และกรุงเทพมหานคร แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2524 [1]ภาพยนตร์ออกฉายครั้งแรกที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และได้ฉายที่ศูนย์สังคีตศิลป์ และได้รับความสนใจจากนักวิชาการ นักศึกษา ได้รับการฉายตามสถาบันการศึกษา และเทศกาลภาพยนตร์ในต่างประเทศประชาชนนอก เป็นภาพยนตร์ไทย หนึ่งในสองเรื่องแรก พร้อมกับ แผลเก่า ของเชิด ทรงศรี ที่ได้ไปฉายในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติลอนดอน ในปี ค.ศ. 1981 จากนั้นได้ไปฉายที่ น็องส์ ประเทศฝรั่งเศส ฮ่องกง อิตาลี ญี่ปุ่น ปัจจุบันภาพยนตร์เรื่องนี้ยังคงได้รับการฉายในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติ เช่นที่ ปูซาน เกาหลีใต้ ในปี พ.ศ. 2542 และเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพ ในปี พ.ศ. 2547 [3]