ปลาดุกแอฟริกา เป็นปลาน้ำจืดในอันดับ
ปลาหนังชนิดหนึ่ง มี
ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Clarias gariepinus ใน
วงศ์ปลาดุก (Clariidae) มีลักษณะทั่วไปคล้าย
ปลาดุกด้าน (C. batrachus) ซึ่งเป็นปลาใน
สกุลเดียวกัน แต่มีส่วนหัวยาวกว่าและแนวระหว่างจะงอยปากถึงท้ายทอยเว้าและโค้งลาด ด้านบนของศีรษะขรุขระกว่า เมื่อมองจากด้านบนจะเห็นเป็นรูป
สามเหลี่ยม ท้ายทอยแหลมเป็นโค้ง 3 โค้ง โดยส่วนกลางยื่นยาวมากที่สุด ลำตัวยาว ครีบหลังและครีบก้นยาว ลำตัวด้านบนมี
สีน้ำตาลคล้ำอม
เหลือง และมีลายแต้มแบบลาย
หินอ่อนบนลำตัว แก้มและท้องสีจาง ที่โคนครีบหางมีแถบตามแนวตั้งสีจาง ซึ่งเป็นลักษณะสำคัญของปลาชนิดนี้ ครีบมีสีเข้ามกว่าลำตัวเล็กน้อย บางตัวอาจมีขอบครีบ
สีแดงนับเป็นปลาที่ขนาดใหญ่สุดในสกุล
Clarias ขนาดเมื่อโตเต็มที่ยาวได้ถึง 1.70
เมตรเป็นปลาพื้นเมืองของ
ทวีปแอฟริกา พบได้ใน
ตอนเหนือและ
ตอนตะวันออกของทวีป สำหรับใน
ประเทศไทยได้ถูกนำเข้ามาในปี
พ.ศ. 2528 โดยเอกชนบางรายใน
จังหวัดหนองคายและ
อุบลราชธานี โดยนำเข้ามาจาก
ประเทศลาวเพื่อเลี้ยงไว้ดูเล่น เนื่องจากมีขนาดลำตัวใหญ่กว่าปลาดุกทั่วไป ต่อมา
กรมประมงได้นำมาทดลองผสมข้ามพันธุ์กับ
ปลาดุกอุย (C. macrocephalus) พบว่าลูกผสมระหว่างพ่อปลาดุกแอฟริกาและแม่ปลาดุกอุยมีผลการรอดสูง และมีการเจริญเติบโตเร็วที่สุด เนื้อมีรสชาติที่ดีขึ้น จึงส่งเสริมและแพร่วิธีการเพาะขยายพันธุ์และเลี้ยงดูสู่เกษตรกรอย่างกว้างขวาง จนปัจจุบันนี้ กลายเป็นปลาเศรษฐกิจที่ได้รับความนิยมชนิดหนึ่งของไทย และเรียกชื่อลูกปลาผสมนี้ว่า "ปลาดุกบิ๊กอุย" แต่ในปัจจุบัน สถานะของปลาดุกแอฟริกาในประเทศไทย จากบางส่วนได้หลุดรอดและถูกปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ทำให้เป็น
สิ่งมีชีวิตต่างถิ่นชนิดหนึ่งที่คุกคามการอยู่รอด
สัตว์น้ำพื้นเมืองของไทยสำหรับชื่ออื่น ๆ ที่เรียกปลาดุกแอฟริกา ก็ได้แก่ "ปลาดุกรัสเซีย", "ปลาดุกเทศ" เป็นต้น