ปลาตาดำ หรือ ปลาเปี่ยน หรือ ปลาปากเปี่ยน (อังกฤษ: Sharp-mouth barb) เป็นปลาน้ำจืดสกุล Scaphognathops (/สแค-โฟ-แน็ธ-ออฟส์/) ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) มี 3 ชนิด คือมีรูปร่างโดยรวมคล้ายปลาในวงศ์นี้ทั่วไป แต่ลำตัวกว้างและแบนข้างมากกว่า ส่วนหัวมีขนาดเล็ก จะงอยปากแหลม ริมฝีปากล่างมนกลมและมีขอบแข็ง ไม่มีหนวด เกล็ดใหญ่ ครีบหลังสีคล้ำ ปลายขอบของก้านครีบอันแรกเป็นหยักแข็ง ถัดจากส่วนนี้ไปจะมีลักษณะเรียวแหลม ครีบหางเว้าลึก ครีบอกและครีบท้องเล็ก ตัวมีสีเงินอมเทามีแต้มประสีคล้ำบนเกล็ด ขอบครีบหางสีแดงเรื่อ ด้านหลังสีจาง ปลาในช่วงวัยรุ่นจะมีจุดสีดำที่บริเวณโคนครีบหาง มีพฤติกรรมชอบไล่กัดกินเกล็ดของปลาตัวอื่นมีขนาดประมาณ 15 เซนติเมตร ใหญ่สุดที่พบคือ 25 เซนติเมตรเป็นปลาที่พบเฉพาะในแม่น้ำโขงตั้งแต่จังหวัดหนองคายลงมา เป็นปลาเศรษฐกิจในภาคอีสาน นิยมบริโภคโดยการปรุงสด ทำปลาร้า และรมควัน เป็นต้น และยังเลี้ยงเป็นปลาสวยงามได้อีกด้วยที่มีพบขายในตลาดปลาสวยงามเป็นบางครั้ง เพราะเป็นปลาที่พบตามฤดูกาล[2]