ปลาปากเปี่ยนบ้านด่าน (อังกฤษ: Bandan sharp-mouth barb; ชื่อวิทยาศาสตร์: Scaphognathops bandanensis) ปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae)มีรูปร่างลักษณะคล้ายกับปลาตะเพียนทั่วไป แต่ลําตัวกว้างและแบนข้างมากกว่า ส่วนหัวเล็กมีขนาดเล็ก ปากจะอยู่ตําแหน่งลงมาด้านล่าง จะงอยปากแหลมริมฝีปากล่างมนกลมมีขอบแข็ง บริเวณขากรรไกรล่างมีลักษณะคล้ายปลอกเขาสัตว์ ไม่มีหนวด ครีบหลังสีคล้ำ ปลายขอบของก้านครีบอันแรกเป็นหยักแข็ง ถัดจากส่วนนี้ไปจะมีลักษณะเรียวแหลม ครีบหางเว้าลึก ครีบอกและครีบท้องเล็ก ครีบหางสีเหลืองจาง ๆ เกล็ดลำตัวสีเงินอมเทามีแต้มประสีคล้ำมีขนาดใหญ่เต็มที่ประมาณ 25 เซนติเมตร แต่ขนาดโดยเฉลี่ยประมาณ 15 เซนติเมตรเป็นปลาที่อาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูง มีอุปนิสัยชอบกัดกินเกล็ดปลาชนิดอื่น พบได้เฉพาะในแม่น้ำโขงและลำน้ำสาขาเท่านั้น โดยพบตั้งแต่จังหวัดหนองคายลงมา เป็นปลาที่มีฤดูกาลอพยพ โดยจะอพยพย้ายขึ้นมาจากประเทศลาวโดยเริ่มตั้งแต่เดือนมกราคม พร้อม ๆ กับปลาในกลุ่มปลาหมูและปลาสร้อยเป็นปลาที่พื้นถิ่นนิยมบริโภคกันเป็นปลาเศรษฐกิจ โดยบริโภคกันทั้งสด และรมควันหรือทำเป็นปลาร้า รวมถึงมีการเลี้ยงเป็นปลาสวยงามด้วย[2]