ปลาผีเสื้อถ้ำ (อังกฤษ: waterfall climbing cave fish; ชื่อวิทยาศาสตร์: Cryptotora thamicola) เป็นปลาในวงศ์ปลาค้อ (Balitoridae) โทรโกลไบต์ถิ่นเดียวในประเทศไทย มีความยาวมาตรฐานได้ 2.8 เซนติเมตรปลานี้เป็นที่รู้จักว่าครีบของมันสามารถเกาะภูมิประเทศและสามารถปีนได้ ปลานี้เป็นสมาชิกชนิดเดียวเท่าที่ทราบของสกุลของมัน ชนิดนี้มีการบันทึกจากจุดใต้ดินแปดจุดในคาสต์ปางมะผ้า (Pang Mapha karst formation) ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ประเทศไทย ชนิดนี้มีขอบเขตการพบเกือบ 200 ตารางกิโลเมตร แต่มีพื้นที่การครอบครอง 6 ตารางกิโลเมตร ยังไม่ทราบความเชื่อมโยงของระบบคาสต์นี้ บางถ้ำเชื่อมต่อกันอย่างแน่นอน ชนิดนี้พบในแปดถ้ำ มีบันทึกจากถ้ำซู่ซ่า (ซึ่งมีการรวบรวมครั้งแรกในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1985) และแม่ลานา นอกจากนี้ ยังอาจพบในถ้ำอยู่ใต้น้ำอื่นในพื้นที่อีก ทว่า ชนิดนี้อาจมีภัยคุกคามจากมลภาวะเกษตรกรรมซึ่งอาจกระทบต่อทั้งระบบคาสต์ปลาชนิดนี้ไม่มีสารสีและไม่มีตามองเห็น เช่นเดียวกับปลาถ้ำอื่น ชนิดนี้อยู่ร่วมกับปลาค้อถ้ำอีกชนิดหนึ่ง คือ Schistura oedipus ชนิดนี้ปรับตัวกับน้ำไหลใต้ดินที่เร็วในเขตลึกกว่าของถ้ำ (กว่า 500 เมตรจากทางเข้า) มันอาศัยจุลินทรีย์และสารอินทรีย์ของถ้ำ และไวมากต่อการรบกวน คุณภาพน้ำและการเปลี่ยนแปลงทางอุทกศาสตร์ในปี ค.ศ. 2016 มีรายงานว่าปลาผีเสื้อถ้ำเดินด้วยท่าเดินลำดับข้าง คู่ทแยงคล้ายสัตว์สี่ขา แสดงว่ากระดูกโอบเชิงกรานแข็งแร็งติดอยู่กับแนวกระดูกสันหลัง