ปาฏิหาริย์แห่งแม่น้ำฮัน (เกาหลี: 한강의 기적 , ฮันจา:漢江의 奇蹟, Hangangui Gijeok; อังกฤษ: Miracle on the Han River) เป็นการอ้างถึงการเจิญเติบโตอย่างรวดเร็วของเศรษฐกิจเกาหลีใต้ที่มีปัจจัยจากการส่งออก ซึ่งประกอบด้วยการเจริญเติบโตของภาคอุตสาหกรรมอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยี การตื่นตัวทางด้านการศึกษา คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง การขยายตัวอย่างรวดเร็วของชุมชนเมือง การขยายตัวของตึกระฟ้า ความทันสมัย ความประสบความสำเร็จในการเป็นเจ้าภาพโอลิมปิกฤดูร้อน 1988 และเจ้าภาพร่วมฟุตบอลโลก 2002 การกลายเป็นประชาธิปไตยและโลกาภิวัตน์ ซึ่งเปลี่ยนแปลงประเทศเกาหลีใต้จากเถ้าถ่านในช่วงสงครามเกาหลีจนกลายเป็นประเทศที่ร่ำรวยและประเทศพัฒนาแล้วในปัจจุบัน ซึ่งมีขนาดเศรษฐกิจระดับล้านล้านดอลลาร์สหรัฐและมีบรรษัทข้ามชาติ ที่เป็นที่รู้จักกันทั่วโลกอย่าง ซัมซุง แอลจี และกลุ่มบริษัทฮุนได[1]นอกจากนี้ คำว่า "ปาฏิหาริย์แห่งแม่น้ำฮัน" ยังหมายถึงการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของโซล ซึ่งเป็นสถานที่ที่แม่น้ำฮันไหลผ่าน และยังหมายถึงช่วงระยะเวลาระหว่าง พ.ศ. 2496 ถึง 2539 ส่วนคำว่าปาฏิหาริย์แห่งแม่น้ำฮันมีที่มาจากคำว่า "ปาฏิหาริย์แห่งแม่น้ำไรน์" ซึ่งเป็นเหตุการณ์การเกิดใหม่ทางเศรษฐกิจของประเทศเยอรมนีตะวันตกหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งเป็นผลบางส่วนมาจากแผนมาร์แชลล์ ศัพท์คำว่า "ปาฏิหาริย์" (miracle) ใช้อธิบายการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจหลังสงครามของประเทศเกาหลีใต้ จนกลายเป็นประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่อันดับที่ 13 ของโลก และเป็นต้นแบบในการพัฒนาประเทศของประเทศกำลังพัฒนาหลายประเทศ[2] ถ้าพิจารณาจากเหตุการณ์ในขนะนั้นจะเห็นว่าการพัฒนาประเทศเกาหลีใต้นั้นไม่อาจเป็นไปได้ เช่น โครงสร้างพื้นฐานของโซลถูกทำลายไปในสงครามเกาหลี และชาวเกาหลีใต้หลายล้านคนอยู่ในสภาพยากจนและมีคนว่างงานอีกเป็นจำนวนมาก ซึ่งดิ้นรนเพื่อที่จะหาความต้องการพื้นฐานให้ได้ เมื่อนายพลพัก จองฮี ยึดอำนาจในปี พ.ศ. 2504 คนเกาหลีใต้มีอัตรารายได้เฉลี่ยตัวหัวในอัตราต่ำกว่า 100 ดอลลาร์สหรัฐต่อปี ณ จุดนี้ ประเทศเกาหลีใต้ยังต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากต่างประเทศ ซึ่งส่วนใหญ่มาจากสหรัฐอเมริกา เพื่อแลกกับความช่วยเหลือของเกาหลีใต้ในสงครามเวียดนาม โครงการพัฒนาชุมชนใหม่ของประธานาธิบดีพัก จองฮี มุ่งพัฒนาชนบทของประเทศเกาหลีใต้ ความเข้มแข็งของรัฐบาลของประธานาธิบดีพักและความมีประสิทธิภาพของการใช้แรงงานราคาถูกซึ่งทำให้จุดประกายเศรษฐกิจของเกาหลีใต้ ในระยะเวลาไม่ถึงสี่ทศวรรษ ในประเทศที่ไร้ซึ่งความหวังเปลี่ยนผ่านไปสู่ประเทศเศรษฐกิจชั้นนำของโลก เป็นศูนย์กลางทางด้านธุรกิจและการค้าของเอเชีย เป็นประเทศเศรษฐกิจที่สำคัญของโลกทั้งเป็นศูนย์กลางทางด้านเศรษฐกิจและมีโครงสร้างพื้นฐานทางด้านเทคโนโลยีขั้นสูง สิ่งนี้สามารถพิจารณาชาวเกาหลีนั้นเป็นสัญลักษณ์ของความภูมิใจของชาติและความมุ่งมั่นที่จะทำทุกอย่างได้ นอกจากนี้โครงการพัฒนาชุมชนใหม่ของรัฐบาลเกาหลีใต้ยังส่งผลให้เกิดความสำเร็จในด้านประสิทธิภาพของเศรษฐกิจเกาหลีใต้ในด้านอื่น ๆ อีก โดยกำหนดขั้นตอนไว้เป็นแผนพัฒนาเรียกว่า แผนพัฒนาห้าปี และมีมาแล้วมากกว่าห้าฉบับ โดยร่างขึ้นมาเพื่อให้เศรษฐกิจเกาหลีใต้มีชีวิตชีวาและก่อให้เกิดการพัฒนาทางอุตสาหกรรมอย่างสูงสุด และมีความเติบโตมากขึ้นในตลาดเกาหลีใต้