เหตุการณ์สำคัญ ของ พระยาชัยสุนทร_(กิ่ง)

•ปี พ.ศ. 2396 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงมีพระบรมราชโองการใบบอกพระราชทานสารตราตั้งเมืองกาฬสินธุ์โปรดเกล้าฯให้ อุปฮาดท้าวจารย์ละบุตรท้าวหมาป้องผู้รักษาราชการเมืองกาฬสินธุ์เป็นที่”พระยาไชยสุนทร”เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ท้าวกิ่งบุตรอุปฮาดหมาสุยเป็นที่อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์ ท้าวเกษบุตรราชวงศ์เซียงโคตรเป็นที่ราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์และให้พระอินทิสาร(ขี่)ราชบุตรเมืองสกลนครมาเป็นราชบุตรเมืองกาฬสินธุ์ ตามลำดับและต่อไม่นานเมื่อสารตราตั้งมาวางไว้ที่เมืองกาฬสินธุ์พระยาไชยสุนทร(จารย์ละ)ก็ถึงแก่กรรมลงกรมการเมืองจึงพร้อมใจตั้งอุปฮาดกิ่งเป็นผู้รักษาราชการเจ้าเมืองกาฬสินธุ์ต่อไป

•ปี พ.ศ. 2397 พระยาไชยสุนทร(กิ่ง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์มีใบอกลงไปว่าราชบุตรเมืองกุดสิมนารายณ์ว่างลง จึงขอโปรดเกล้าฯ ให้ท้าวขัติยะ เป็นราชบุตรเมืองกุดสิมนารายณ์ พระราชทานเสื้ออัตลัตดอกสะเทิน ๑ แพรขาว ๑ ผ้าเชิงปูม ๑ เป็นเครื่องยศ

•ปี พ.ศ. 2398 พระยาไชยสุนทร(กิ่ง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์พร้อมกับท้าวหนูม้าวน้องชาย จึงลงไปเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ณ กรุงเทพฯ เพื่อรับพระราชทานสัญญาบัตรตราตั้งเป็นเจ้าเมืองกาฬสินธุ์และทูลขอแต่งตั้งท้าวหนูเป็นที่อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์และพักรออยู่กรุงเทพฯ 2 ปี ท้าวหนูม้าวจึงได้รับพระราชทานตราตั้งเป็นที่อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์

•ปี พ.ศ. 2400 พระยาไชยสุนทร(กิ่ง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์กับอุปฮาด(หนูม้าว)กลับจากราชการที่กรุงเทพฯ พร้อมเชิญสารตราตั้งกรมการเมืองมาวาง ณ เมืองกาฬสินธุ์ จัดให้ราชวงศ์(เกษ)และพระอินทิสาร(ขี่)ราชบุตร อยู่ในตำแหน่งเดิมต่อไป จึงสร้างความไม่พอใจแก่กรมการเมืองกาฬสินธุ์ในครั้งนี้เป็นอย่างยิ่ง

•ปี พ.ศ. 2405 เมืองกาฬสินธุ์มีใบบอกขออุปฮาด(ด้วง)เป็นที่”พระธิเบศร์วงษา”เจ้าเมืองกุดสิมนารายณ์ จึงโปรดเกล้าตามที่ขอไป พระราชทานถาดหมากคนโทเงิน ๑ สำรับ สัปทนแพรขลิบ ๑ เสื้อเข้มขาบก้านแย่ง ๑ แพรสีทับทิมติดขลิบ ๑ ผ้าดำปักไหมทอง ๑ แพรขาวห่ม ๑ ผ้าปูม ๑ เป็นเครื่องยศ

•ปี พ.ศ. 2407 พระยาไชยสุนทร(กิ่ง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์มีใบบอกขอตั้งท้าวขัตติยะให้เป็นว่าที่ราชวงศ์เมืองภูแล่นช้างและในปีนี้หัวเมืองฝ่ายตะวันออกเกิดทุพภิกขภัยฝนแล้งข้าวแพง ซื้อขายกันราคาสัดละตำลึงหรือ ๔ ทนานต่อบาท เจ้าเมือง กรมการ ท้าวเพี้ย ราษฎร พากันได้รับความอดอยากยากแค้น จึงขอให้เรียกกองสักเลกยกจากเมืองยโสธรกลับลงไปยังกรุงเทพฯ

•ปี พ.ศ. 2409 พระยาไชยสุนทร(กิ่ง)กับราชวงศ์(เกษ) เกิดเหตุขัดแย้งวิวาทกันและเป็นความลงไปค้างอยูกรุงเทพฯ ราชวงศ์(เกษ) จึงขอให้เจ้าพนักงานเข้ากราบบังคมทูลขอแยกแยกจากเมืองกาฬสินธุ์ ไปตั้งอยู่บริเวณบ้านสระบัว ตำบลดงมะขามเฒ่า ปากห้วยกอก ริมน้ำปาว กับขอให้ตั้งอยู่ ณ บ้านพันลำ ตำบลภูคนโท ขอยกขึ้นเป็นเมือง

•ปี พ.ศ. 2410 มีใบบอกพระราชทานสารตราตั้งบ้านสระบัวขึ้นเมืองกมลาไสยและบ้านพันลำขึ้นเป็นเมืองสหัสขันธ์ พร้อมแต่งตั้งกรมการเมืองกมลาไสยโดยให้ท้าวเกษราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์เป็นที่”พระราษฎรบริหาร” เจ้าเมือง ท้าวทองเป็นที่อุปฮาด ท้าวบัวเป็นที่ราชวงศ์ ท้าวมหานามเป็นที่ราชบุตร ส่วนเมืองสหัสขันธ์แต่งตั้งให้ ท้าวแสนเป็นที่”พระประชาชนบาล” เจ้าเมือง ท้าวพรหมเป็นที่อุปฮาด ท้าวคำไภยเป็นที่ราชวงศ์ ท้าวแสงเป็นที่ราชบุตร ทั้งสองเมืองให้ขึ้นกับเมืองกาฬสินธุ์

•ปี พ.ศ.2411 พระยาไชยสุนทร(กิ่ง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์พร้อมกับพระอินทิสาร(ขี่)ราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์และท้าวคำไภยราชวงศ์เมืองสหัสขันธ์ ถึงแก่กรรมลง จึงโปรดเกล้าฯให้อุปฮาดหนูม้าวเป็นที่”พระยาไชยสุนทร” เจ้าเมือง ท้าวเหม็นเป็นที่”พระไชยสุนทร”อุปฮาด เพี้ยซานนท์(โคตร)เป็นที่ราชวงศ์ พระไชยสุริยมาตย์(สุรินทร์)เป็นที่ราชบุตร รักษาราชการเมืองกาฬสินธุ์ต่อไป

ใกล้เคียง

พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) พระยาอนิรุทธเทวา (หม่อมหลวงฟื้น พึ่งบุญ) พระยาพิชัยดาบหัก พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) พระยาทรงสุรเดช (เทพ พันธุมเสน) พระยารัษฎานุประดิษฐ์มหิศรภักดี (คอซิมบี๊ ณ ระนอง) พระยาภิรมย์ภักดี (บุญรอด เศรษฐบุตร) พระยาเทพหัสดิน (ผาด เทพหัสดิน ณ อยุธยา) พระยาวิไชเยนทร์ (คอนสแตนติน ฟอลคอน)