แรกสร้าง

พระร่วงทองคำ เป็นพระพุทธรูป ปางมารวิชัย ศิลปะสุโขทัย เดิมประดิษฐานอยู่ ณ วัดโคกสิงคาราม อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย สร้างในรัชสมัยใดไม่ปรากฏ แต่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี

การอัญเชิญลงมากรุงเทพ

ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอุดมรัตนรังสี (พระองค์เจ้าอรรณพ) พระราชโอรสในรัชกาลที่ 3 ได้ทรงสร้างวัดมหรรณพาราม เมื่อปี พ.ศ. 2393 เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่องค์สมเด็จพระบรมชนกนารถ (รัชกาลที่ 3)

ในขณะทำดำเนินการก่อสร้างวัด เป็นระยะเวลาที่องค์พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระประชวรใกล้จะเสด็จสวรรคต พระองค์เจ้าอรรณพจึงทรงเร่งรัดให้มีการจัดงานเฉลิมฉลองวัด รวมทั้งอัญเชิญพระประธานคือ "หลวงพ่อร่วง" จากเมืองสุโขทัยมาประดิษฐาน เพื่อถวายเป็นพระราชกุศล ก่อนที่สมเด็จพระชนกนารถจะเสด็จสวรรคต (ซึ่งรัชกาลที่ 3 ได้เสด็จสวรรคตในปีถัดมาคือ พ.ศ. 2394)

แต่กระบวนอัญเชิญหลวงพ่อร่วงจากสุโขทัยไม่สามารถดำเนินการได้ลุล่วงทันตามประสงค์พระองค์เจ้าอรรณพ จึงโปรดให้อัญเชิญพระพุทธรูปปูนปั้นในพระอุโบสถมาเป็นพระประธานแทนไปก่อน ถัดจากนั้นอีก 3 เดือน เมื่อเตรียมการทุกอย่างพร้อมสรรพจึงได้อัญเชิญหลวงพ่อร่วง มาประดิษฐานเป็นพระประธานภายในพระวิหารได้สำเร็จดังที่ทรงตั้งพระทัยไว้แต่เดิม