พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นถาวรวรยศ พระนามเดิม พระองค์เจ้าขัตติยา เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 52 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยกับเจ้าจอมมารดาพะวาพระองค์เจ้าขัตติยา ประสูติประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน 10 แรม 14 ค่ำ ปีมะเส็ง เอกศก จ.ศ. 1171 ตรงกับวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2352[1]ในรัชกาลที่ 4 ทรงสถาปนาเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นถาวรวรยศ เมื่อปีกุน ตรีศก จ.ศ. 1213 พ.ศ. 2394 ได้ว่ากรมฝีพาย กรมเกณฑ์ขาดกวาดสนาม[2]และ ช่างเหลารางปืน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 เมื่อวันจันทร์ เดือน 8 ขึ้น 13 ค่ำ ปีระกา เบญจศก จ.ศ. 1235 ตรงกับวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2416[3]พระชันษา 65 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุผ้าขาว วัดสระเกศ วันพฤหัสบดีที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2419[4]