บทความหลัก: ทวิภาคคลื่นกับอนุภาค (อังกฤษ: Wave–particle duality)

ในฟิสิกส์ของอนุภาค ทฤษฎีสนามควอนตัม เช่นแบบจำลองมาตรฐาน จะถูกใช้อธิบายธรรมชาติในแง่ของสนามฟิสิกส์ แต่ละสนามจะมีคำอธิบายประกอบเป็นชุดของอนุภาคแต่ละชนิด แรงที่เกิดระหว่างสองอนุภาคสามารถจะอธิบายได้ว่าเป็นการกระทำของสนามแรงที่สร้างขึ้นโดยอนุภาคหนึ่งกระทำบนอีกอนุภาคหนึ่ง หรือเป็นการแลกเปลี่ยนของอนุภาคพาหะของแรงเสมือนของสองอนุภาคนั้นกระทำต่อกัน อย่างใดอย่างหนึ่ง

พลังงานของคลื่นหนึ่งในสนามหนึ่ง (เช่นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในสนามแม่เหล็กไฟฟ้า) ถูกแปลงให้เป็นปริมาณ (อังกฤษ: quantized) และการกระตุ้นควอนตัม (อังกฤษ: quantum excitation) ของสนามสามารถตีความได้ว่าเป็นอนุภาค แบบจำลองมาตรฐานประกอบด้วยอนุภาคดังต่อไปนี้ แต่ละอนุภาคในนั้นเป็นการกระตุ้นของสนามเฉพาะตัว:

• กลูออน, การกระตุ้นของสนามเกจที่strong.
• โฟตอน, W โบซอน, และ Z โบซอน, การกระตุ้นของสนามเกจแบบไฟฟ้าอ่อน (แรงแม่เหล็กไฟฟ้า+อันตรกิริยาอย่างอ่อน)
• ฮิกส์โบซอน, การกระตุ้นของหนึ่งส่วนประกอบของสนามฮิกส์, ซึ่งให้มวลกับอนุภาคพื้นฐานทั้งหลาย
• หลากหลายแบบของเฟอร์มิออน, ถูกอธิบายว่าเป็นการกระตุ้นของสนามเฟอร์มิออน

นอกจากนี้ อนุภาคผสมเช่นมีซอนสามารถถูกอธิบายได้ว่าเป็นการกระตุ้นของสนามที่มีผล (อังกฤษ: effective field)

แรงโน้มถ่วงไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของแบบจำลองมาตรฐาน แต่มันถูกพิจารณาว่าอาจจะมีอนุภาคที่เรียกว่าแกรวิตอน ซึ่งเกิดจากการกระตุ้นของคลื่นแรงโน้มถ่วง สถานะของอนุภาคนี้ยังคงไม่แน่นอน เพราะทฤษฎีที่ยังไม่สมบูรณ์และเพราะว่าปฏิสัมพันธ์ของหลายแกรวิตอน "ที่อยู่กันตามลำพัง" อาจจะอ่อนแอเกินไปที่จะถูกตรวจพบ[2]