พิชญพิจารณ์โดยอาชีพพุ่งจุดสนใจไปที่ผู้ทำการในอาชีพ เพื่อเพิ่มคุณภาพ รักษามาตรฐาน หรือเพื่อให้ใบรับรอง ในมหาวิทยาลัยตะวันตก พิชญพิจารณ์เป็นเรื่องที่ใช้ในการตัดสินใจในการให้ตำแหน่งหรือสิทธิในการดำรงตำแหน่ง (tenure) [ต้องการอ้างอิง]

ต้นแบบกระบวนการพิชญพิจารณ์เพื่ออาชีพอย่างหนึ่ง พบในงานเขียนของ Ishāq ibn ʻAlī al-Ruhāwī (ค.ศ. 854-931) ในหนังสือ จริยธรรมแพทย์ (อังกฤษ: Adab al-Tabib, อาหรับ: أدب الطبيب‎) ซึ่งกล่าวว่า แพทย์ที่เยี่ยมคนไข้ควรจะเขียนบันทึกเกี่ยวกับอาการของคนไข้ทุก ๆ ครั้งและเมื่อคนไข้หายป่วยหรือเสียชีวิต กรรมการแพทย์ในพื้นที่หรือแพทย์อื่น ๆ จะตรวจสอบบันทึกแพทย์ แล้วตัดสินว่าการรักษาได้มาตรฐานการพยาบาลคนไข้หรือไม่[2]

การประเมินผลงานเช่นนี้เป็นเรื่องปกติในสาขาการพยาบาลสุขภาพตะวันตก ซึ่งเรียกในภาษาอังกฤษว่า clinical peer review (พิชญพิจารณ์ทางคลินิก)[3]นอกจากนั้นแล้ว เนื่องจากว่า การประเมินเป็นเรื่องที่ทำโดยสาขาวิชา จึงมีแบบต่าง ๆ กัน เป็นต้นว่าสำหรับแพทย์ สำหรับพยาบาล และสำหรับทันตแพทย์[4]นอกจากนั้นแล้ว สาขาอื่น ๆ ของชาวตะวันตกก็ใช้กระบวนการพิชญพิจารณ์เช่นเดียวกันในระดับต่าง ๆ เช่น การบัญชี[5][6]กฎหมาย[7][8]วิศวกรรม (เช่น พิชญพิจารณ์ซอฟต์แวร์, พิชญพิจารณ์ทางเทคนิค; ในสาขาการเดินอากาศ และแม้ในการบริหารจัดการไฟไหม้ป่า)[9]มีการใช้พิชญพิจารณ์ในการศึกษา เพื่อให้ถึงพัฒนาการทางอารมณ์และทางประชานในระดับที่สูงขึ้น (พัฒนาการดังที่กำหนดโดย Bloom's taxonomy)ซึ่งอาจจะทำในรูปแบบต่าง ๆ กัน รวมทั้งรูปแบบที่เลียนกระบวนการพิชญพิจารณ์ที่ใช้ในวิทยาศาสตร์และการแพทย์อย่างใกล้ชิด[10][11]