พิธีพระราชทานกระบี่ เป็นพิธีที่พระมหากษัตริย์ผู้ทรงดำรงตำแหน่งจอมทัพไทย พระราชทานกระบี่แก่ว่าที่ร้อยตรี ว่าที่เรือตรี ว่าที่เรืออากาศตรี และว่าที่ร้อยตำรวจตรี ผู้สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า โรงเรียนนายเรือ โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช สถาบันการศึกษาทางทหารต่างประเทศ และโรงเรียนนายร้อยตำรวจ ตามลำดับ อันหมายถึงการสำเร็จการศึกษาโดยสมบูรณ์ของเหล่าทหาร-ตำรวจ พร้อมที่จะปฏิบัติหน้าที่เพื่อปกป้องประเทศชาติต่อไปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร​ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช​ บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานกระบี่ด้วยพระองค์เองทุกปีจนถึง พ.ศ. 2552 โดยวันพระราชทานนั้น สำนักพระราชวังจะแจ้งให้ทราบเป็นรายปี ดังนั้น ช่วงเวลาการพระราชทานจึงไม่แน่นอนเหมือนกับพิธีพระราชทานปริญญาบัตร โดยพิธีพระราชทานกระบี่ จะกระทำที่ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต แต่หากเสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐานไปประทับ ณ วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จะกระทำพิธีพิธีที่ศาลาราชประชาสมาคมในปี พ.ศ. 2554 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร​ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร​ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กระทำพิธี ณ ห้องประชุมสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ชั้น 14 อาคารเฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลศิริราช โดยผู้แทนนักเรียนนายร้อย นักเรียนนายเรือ นักเรียนนายเรืออากาศ และนักเรียนนายร้อยตำรวจ เหล่าละ 2 นาย รวม 8 นาย เข้ารับพระราชทานกระบี่จากพระหัตถ์ ส่วนผู้เข้าร่วมพิธีที่สำเร็จการศึกษานายอื่นนั้น กระทำพิธี ณ สถานที่ซึ่งแต่ละเหล่าได้เตรียมไว้ ได้แก่ หอประชุมโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า หอประชุมโรงเรียนนายเรือ หอประชุมรณนภากาศ โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช และหอประชุมชุณหะวัณ โรงเรียนนายร้อยตำรวจ นับเป็นครั้งแรกที่พิธีพระราชทานกระบี่ไม่ได้กระทำ ณ เขตพระราชฐาน และครั้งแรกที่มีการกระทำพร้อมกันทั้งสี่เหล่า[1]ตั้งแต่ พ.ศ. 2555 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช​ บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์เสด็จแทนพระองค์ โดยใช้ชื่อพิธีการ พิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตร มีผู้แทนพระองค์ ดังนี้หลังจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเสด็จสวรรคต พิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรได้ว่างเว้นไประยะหนึ่ง จนถึงปี พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรด้วยพระองค์เองอีกครั้ง โดยพิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรแก่นักเรียนนายร้อย นักเรียนนายเรือ นักเรียนนายเรืออากาศ และนักเรียนแพทย์ทหารในส่วนนายทหารสัญญาบัตรชาย จากวิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า จะกระทำพิธี ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต[5] ส่วนพิธีพระราชทานกระบี่และปริญญาบัตรแก่นักเรียนนายร้อยตำรวจ จะกระทำพิธี ณ หอประชุมชุณหะวัณ โรงเรียนนายร้อยตำรวจ[6]