นายพึ่ง ศรีจันทร์ เกิดเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2450 ที่เรือนแพในแม่น้ำยม ที่บ้านท่าทราย ตำบลกง อำเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย[1]โดยไม่ทราบชื่อของบิดาและมารดา โดยนามสกุล "ศรีจันทร์" นั้นมาจากชื่อของปู่และย่ามาต่อกัน มารดาของนายพึ่งเสียชีวิตตั้งแต่นายพึ่งอายุได้แค่ 5 ขวบ และอีก 2 ปีต่อมาก็กำพร้าบิดา จึงมีตาและยายเป็นผู้เลี้ยงดู

จบการศึกษาจากโรงเรียนประชาบาลที่บ้านท่าทราย จากนั้นจึงย้ายมาศึกษาต่อในวระดับชั้นมัธยมศึกษาที่จังหวัดพิษณุโลก สามารถสอบได้เป็นที่ 1 ของโรงเรียน จนกระทั่งจบการศึกษาในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จึงเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนกฎหมายของกระทรวงยุติธรรม และเป็นหนึ่งในลูกศิษย์ของนายปรีดี พนมยงค์ จบเนติบัณฑิตไทยในปี พ.ศ. 2469 จากนั้นได้ประกอบอาชีพทนายความที่จังหวัดเชียงใหม่อยู่ระยะหนึ่ง จากนั้นจึงได้ย้ายมาอาศัยอยู่ที่จังหวัดอุตรดิตถ์และประกอบอาชีพเกษตรกรและค้าไม้สักไปด้วย

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 นายพึ่งได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกขบวนการเสรีไทย รับผิดชอบภารกิจด้านจังหวัดพิษณุโลก, อุตรดิตถ์, สุโขทัย และตาก ปฏิบัติหน้าที่ได้เป็นอย่างดี จนได้รับฉายาว่า "นายพลผึ้ง"[2]