บรรพบุรุษของภาษาตาตาร์คือภาษาโบลการ์ที่ตายแล้วและภาษาเคียปชัก ภาษาตาตาร์ไครเมียไม่ถือเป็นภาษาใกล้เคียง สำเนียงที่ใช้เป็นมาตรฐานสำหรับการเขียนคือสำเนียงกลางที่ใช้ในตาตาร์สถานและสำเนียงโบราณ ทั้งสองสำเนียงนี้อยู่ในภาษากลุ่มเคียปชักซึ่งเป็นกลุ่มย่อยของภาษากลุ่มเตอร์กิก ภาษาตาตาร์ได้รับอิทธิพลจากภาษากลุ่มคอเคเซียน ภาษากลุ่มสลาฟ และภาษากลุ่มฟินโน-อูกริก ที่ใช้พูดในบริเวณแม่น้ำโวลการ์มาก