เมนูนำทาง
ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม
ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมเป็นภาษาที่มีการผัน หมายถึงมีการผันหน่วยคำต่าง ๆ เพื่อแสดงหน้าที่ในภาษาแตกต่างกัน และภาษานี้มีการสร้างหน่วยคำจากการใช้หน่วยคำเติม แสดงว่ารากคำต่าง ๆ ในภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม คือ คำรวมกับหน่วยคำเติมเป็นหัวคำ แล้วนำหัวคำมาผันรุปตามหน้าที่นั้น ๆ ในประโยค[4]
หน่วยคำภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมจำนวนมากมี e เป็นสระแท้ การเปลี่ยนส่วนของคำของภาษานี้มักจะเปลี่ยน e สั้นเป็น o สั้น เปลี่ยน e ยาว (ē) เป็น o ยาว (ō) หรือไม่มีสระเลย การแปลงสระนี้มีความเกี่ยวข้องทั้งการผันคำนามและกริยา[5]
ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมมีการผันคำนาม 8-9 รูปแบบคือ[6]
และมีเพศสามเพศได้แก่ เพศชาย เพศหญิง และเพศกลาง
ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมนั้นสามารถสืมหาคำสรรพนามได้ยาก เนื่องจากภาษาหลัง ๆ ได้มีการแปลงเป็นหลายแบบ ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมมีบุรุษสรรพนาม ในบุรุษที่ 1 และ 2 ในขณะที่บุรุษที่ 3 มีการใช้นิยมสรรพนาม (เช่น นี่ นั่น โน่น) แทน บุรุษสรรพนามของภาษานี้แต่ละอย่างเป็นเอกลักษณ์ตัวมันเอง และบางตัวมีการใช้สองแบบ เป็นเรื่องชัดเจนในบุรุษสรรพนามที่ 1 แบบเอกพจน์ ที่แบบแรกจะเก็บไว้ในขณะแบบที่ 2 มีไว้สำรองซึ่งปรากฎในภาษาอังกฤษทั้งสองแบบคือ I และ me และยังมีการผันกรรมการก สัมพันธการก และสัมปทานการกสองแบบอีกด้วย[7]
| ที่ 1 | ที่ 2 | |||
|---|---|---|---|---|
| เอกพจน์ | พหูพจน์ | เอกพจน์ | พหูพจน์ | |
| กรรตุการก | *h₁eǵ(oH/Hom) | *wei | *tuH | *yuH |
| กรรมการก | *h₁mé, *h₁me | *nsmé, *nōs | *twé | *usmé, *wōs |
| สัมพันธการก | *h₁méne, *h₁moi | *ns(er)o-, *nos | *tewe, *toi | *yus(er)o-, *wos |
| สัมปทานการก | *h₁méǵʰio, *h₁moi | *nsmei, *ns | *tébʰio, *toi | *usmei |
| กรณการก | *h₁moí | *nsmoí | *toí | *usmoí |
| อปาทานการก | *h₁med | *nsmed | *tued | *usmed |
| สถานการก | *h₁moí | *nsmi | *toí | *usmi |
คล้ายกับคำนาม ล้วนมีผลกับเสียงสระ การแบ่งกริยาภาษานี้แบ่งตามวิธีพื้นฐานมุมมองทางไวยากรณ์
คำกริยาสามารถแบ่งรูปแบบได้เป็น
คำกริยามีวาจกสองแบบคือ
คำกริยามีบุรุษอยู่สามแบบ (ที่ 1, ที่ 2, ที่ 3)
คำกริยามีจำนวนอยู่สามแบบ
ด้านล่างคือการผันคำกริยาตามคำลงท้ายที่เป็นไปได้จาก Sihler ซึ่งเป็นที่ยอมรับในปัจจุบัน
| Sihler (1995)[8] | |||
|---|---|---|---|
| Athematic | Thematic | ||
| เอกพจน์ | ที่ 1 | *-mi | *-oh₂ |
| ที่ 2 | *-si | *-esi | |
| ที่ 3 | *-ti | *-eti | |
| ทวิพจน์ | ที่ 1 | *-wos | *-owos |
| ที่ 2 | *-th₁es | *-eth₁es | |
| ที่ 3 | *-tes | *-etes | |
| พหูพจน์ | ที่ 1 | *-mos | *-omos |
| ที่ 2 | *-te | *-ete | |
| ที่ 3 | *-nti | *-onti |
สามารถบูรณะได้ตามนี้
| Sihler[8] | |
|---|---|
| หนึ่ง | *Hoi-no-/*Hoi-wo-/*Hoi-k(ʷ)o-; *sem- |
| สอง | *d(u)wo- |
| สาม | *trei- (ระดับเต็ม), *tri- (ระดับศูนย์) |
| สี่ | *kʷetwor- (ระดับ-o), *kʷetur- (ระดับศูนย์) (ดูเพิ่มเติมที่กฎ kʷetwóres) |
| ห้า | *penkʷe |
| หก | *s(w)eḱs; อาจจะมาจาก *weḱs |
| เจ็ด | *septm̥ |
| แปด | *oḱtō, *oḱtou หรือ *h₃eḱtō, *h₃eḱtou |
| เก้า | *(h₁)newn̥ |
| สิบ | *deḱm̥(t) |
100, *ḱm̥tóm น่าจะมีความหมายเริ่มแรกว่าจำนวนใหญ่[9]
เมนูนำทาง
ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมใกล้เคียง
แหล่งที่มา
WikiPedia: ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม