จุดกำเนิดและการใช้ในปัจจุบัน ของ ภาษาฮูลัวลา

ภาษาฮูลัวลาเป็นสาขาที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้สุดของภาษาอราเมอิกใหม่ด้วยกัน เริ่มตั้งแต่ซานันดาซ เมืองหลวงของจังหวัดเคอร์ดิสถาน อิหร่าน ริมฝั่งทะเลสาบอูร์เมียไปจนถึงทางตะวันตกของทะเลสาบวานของตุรกี ทางใต้ไปถึงลงไปถึงที่ราบโมซุลในอิรักและอาร์บิล

ในบางครั้ง ภาษาฮูลัวลาสามารถเข้าใจกันได้กับภาษาลิซาน ดิดัน ซึ่งใช้พูดที่ทะเลสาบอูร์เมียและอาเซอร์ไบจานและภาษาลิซานิด โนซานในอาร์บิล ประเทศอิรัก อย่างไรก็ตาม ผู้พูดภาษานี้ไม่อาจเข้าใจกันได้กับผู้พูดภาษาอราเมอิกใหม่สำเนียงชาวคริสต์ในซานานดาซคือภาษาเซนายา ในบริเวณดังกล่าวนี้ชาวคริสต์และชาวยิวพูดภาษาที่ต่างกันโดยสิ้นเชิง มีผู้เรียกภาษาฮูลัวลาว่าภาษาตาร์คุมเช่นเดียวกับภาษาอราเมอิกของชาวยิวอื่นๆเพราะเคยใช้ในการแปลไบเบิลภาษาฮีบรูมาเป็นภาษาอราเมอิกและเรียกว่าตาร์คุม สำเนียงของภาษาฮูลัวลาแบ่งได้ตามบริเวณที่ชาวยิวอยู่เป็นกลุ่มก้อน เช่น เมืองซานานดาซและชักเกวซในจังหวัดเคอร์ดิสถานของอิหร่านและในเมืองซูไลมานียะห์ ประเทศอิรัก ภาษาฮูลัวลามีคำยืมจากภาษาฮีบรู ภาษาเคิร์ดและภาษาเปอร์เซียมาก

การก่อตั้งรัฐอิสราเอลทำให้ชาวยิวเปอร์เซียอพยพจากบริเวณที่เคยอยู่เดิมไปตั้งหลักแหล่ง ผู้พูดภาษานี้ที่อายุมากยังใช้ภาษาเคิร์ดเป็นภาษาที่สอง แต่ผู้พูดรุ่นใหม่ใช้ภาษาฮีบรูเป็นภาษาที่สอง ภาษาฮูลัวลาเป็นภาษาอราเมอิกใหม่ของชาวยิวที่เข้มแข็งที่สุด มีผู้พูดประมาณ 10,000 คน เกือบทั้งหมดอยู่ในอิสราเอล ส่วนน้อยอยู่ในอิหร่านและสหรัฐ เขียนด้วยอักษรฮีบรู