บรรพ ของ มหาภารตะ

มหาภารตะประกอบด้วยบรรพ (อ่านว่าบับ หรือ บับ-พะ แปลว่า ภาคหรือบท) ทั้งหมด 18 บรรพ ดังนี้

บรรพชื่อบรรพบรรพย่อยเนื้อหา
1อาทิบรรพ (บรรพแห่งการเริ่มต้น)1-19บทของมหาภารตะ ว่าด้วยตำนานการเล่าเรื่องมหาภารตะ และกำเนิดของเจ้าชายในกุรุราชวงศ์ทั้งฝ่ายปาณฑพและเการพ และชีวิตของเหล่าเจ้าชายขณะยังเยาว์วัย
2สภาบรรพ (บรรพแห่งสภา)20-28การสร้างพระราชวังและสภาแห่งใหม่ของพวกปาณฑพที่นครอินทรปรัสถ์ ซึ่งเป็นอาณาเขตที่ท้าวธฤตราษฎร์แบ่งให้พี่น้องปาณฑพทั้งห้าปกครอง พิธีราชสูยะของท้าวยุธิษฐิระ ชีวิตในราชสำนัก การพนันสการะหว่างยุธิษฐิระกับทุรโยธน์ และการเนรเทศเหล่าปาณฑพ
3วนบรรพ (บรรพแห่งป่า)
เรียก "อรัณยกะบรรพ" หรือ "อรัณยบรรพ" ก็มี
29-44การเดินป่าของเหล่าปาณฑพในช่วง 12 ปีแห่งการเนรเทศ
4วิราฏบรรพ (บรรพแห่งท้าววิราฏ)45-48ช่วงที่เหล่าปาณฑพพำนักในราชสำนักของท้าววิราฏในปีที่ 13 แห่งการเนรเทศ
5อุทโยคบรรพ (บรรพแห่งความพยายาม)49-59ฝ่ายเการพและฝ่ายปาณฑพเตรียมการรบ พระกฤษณะพยายามสร้างสันติภาพแก่ทั้งสองฝ่ายแต่ล้มเหลว (อุทโยคะ แปลว่า ความพยายาม) ก่อนสงครามจะเปิดฉาก พระกฤษณะจึงได้สาธยายคำสอนภควัทคีตาแก่อรชุน เพื่อลบข้อสงสัยและความท้อแท้ของอรชุนในการทำสงครามครั้งนี้
6ภีษมบรรพ (บรรพแห่งภีษมะ)60-64ช่วงแรกของมหาสงคราม มีภีษมะเป็นแม่ทัพฝ่ายเการพ ที่สุดแล้วภีษมะก็ต้องธนูของอรชุนจำนวนมากจนบาดเจ็บสาหัส ไม่อาจบัญชาการรบต่อไปได้
7โทรณบรรพ (บรรพแห่งโทรณาจารย์)65-72โทรณาจารย์เป็นแม่ทัพฝ่ายเการพแทนภีษมะ กระทั่งถูกธฤษฏะทยุมันจบชีวิตด้วยการตัดศีรษะ ในบรรพนี้ทั้งสองฝ่ายต่างสูญเสียทหารและแม่ทัพนายกองเกือบทั้งหมด
8กรรณบรรพ (บรรพแห่งกรรณะ)73กรรณะดำรงตำแหน่งแม่ทัพฝ่ายเการพต่อจากโทรณาจารย์จนกระทั่งถูกอรชุนสังหาร ทุหศาสันถูกภีมะฆ่าตาย
9ศัลยบรรพ (บรรพแห่งท้าวศัลยะ)74-77สงครามดำเนินมาถึงวันสุดท้าย ท้าวศัลยะ เจ้าเมืองมัทรเทศ เป็นผู้บัญชาการสูงสุดของฝ่ายเการพแทนกรรณะ ทุรโยธน์ดวลกระบองกับภีมะที่ริมแม่น้ำสรัสวดีและจบลงด้วยความพ่ายแพ้ กองทัพฝ่ายเการพพ่ายแพ้และพินาศสิ้น
10เสาปติกบรรพ (บรรพแห่งการหลับใหล)78-80ก่อนทุรโยชน์จะเสียชีวิต อัศวัตถามา กฤปาจารย์ และกฤตวรมัน กองกำลัง 3 คนสุดท้ายของฝ่ายเการพที่เหลืออยู่ ลอบทำลายกองทัพปาณฑพขณะกำลังนอนหลับ (เสาปติก แปลว่า การหลับใหล) ฝ่ายปาณฑพรอดชีวิตเพียง 7 คนเท่านั้น
11สตรีบรรพ (บรรพแห่งสตรี)81-85นางคานธารี นางกุนตี และหญิงคนอื่นๆ ต่างโศกเศร้ากับความตายของเหล่านักรบทั้งสองฝ่าย
12ศานติบรรพ (บรรพแห่งสันติ)86-88ท้าวธฤตราษฎร์สละราชสมบัติ ยุธิษฐิระขึ้นครองราชสมบัติเมืองหัสตินาปุระแทน และรับคำสอนจากภีษมะก่อนที่ภีษมะจะละสังขาร (บรรพนี้เป็นบรรพที่ยาวที่สุด)
13อนุศาสนบรรพ (บรรพแห่งอนุศาสน์หรือคำสอน)89-90คำสอนครั้งสุดท้ายของภีษมะก่อนการละสังขาร (เนื้อหาต่อเนื่องจากบรรพที่ 12)
14อัศวเมธิกบรรพ (บรรพแห่งพิธีอัศวเมธ)91-92ยุธิษฐิระทำพิธีอัศวเมธ (การฆ่าม้าบูชายัญ) เพื่อประกาศอำนาจของกรุงหัสตินาปุระ อรชุนเป็นแม่ทัพนำทหารปราบดินแดนต่างๆ ในพิธีนี้ อรชุนรับคำสอน "อนุคีตา" จากพระกฤษณะ
15อาศรมวาสิกบรรพ (บรรพแห่งอาศรม)93-95ท้าวธฤตราษฎร์ออกผนวชพร้อมกับ นางคานธารี นางกุนตี และสัญชัยสารถี ต่อมาเหล่ากษัตริย์ทั้ง 3 องค์สิ้นพระชนม์ด้วยไฟป่า เหลือเพียงสัญชัยเท่านั้นที่รอดชีวิต และไปอาศัยอยู่ที่เทือกเขาหิมาลัย
16เมาสลบรรพ (บรรพแห่งไม้ตะบอง)96ความพินาศของเหล่ากษัตริย์ยาทวะหรือยาทพจากไม้ตะบอง (เมาสละ แปลว่า ตะบอง) วาระสุดท้ายของพระพลราม พระกฤษณะและกรุงทวารกา
17มหาปรัสถานิกบรรพ (บรรพแห่งการเดินทางอันยิ่งใหญ่)97ยุธิษฐิระสละราชสมบัติและออกผนวชพร้อมเหล่าพี่น้องปาณฑพและนางเทราปตี ทั้งหมดออกจาริกแสวงบุญไปยังที่ต่างๆ จนกระทั่งทั้งหมดได้พยายามไต่เขาหิมาลัยเพื่อไปสู่สวรรค์ นอกจากยุธิษฐิระแล้ว ทุกคนล้วนสิ้นชีวิตระหว่างการไต่เขา
18สวรรคโรหณบรรพ (บรรพแห่งการไปสวรรค์)98ยุธิษฐิระเผชิญบททดสอบสุดท้ายจากพระธรรมเทพ (พระยม) ก่อนจะได้ไปยังสวรรค์เพื่อพบพี่น้องปาณฑพและเหล่าญาติมิตรที่สิ้นชีวิตไปก่อนทั้งหมด
ขิละหริวังสบรรพ (บรรพว่าด้วยพงศาดารแห่งพระหริ)99-100ประวัติของพระกฤษณะ (พระหริ) ซึ่งไม่ได้รวมอยู่ทั้ง 18 บรรพของมหาภารตะ

แหล่งที่มา

WikiPedia: มหาภารตะ http://www.bharatadesam.com/spiritual/mahabharata/... http://www.boloji.com/hinduism/145.htm http://www.mahabharataonline.com http://www.sacred-texts.com/hin/maha/index.htm http://www.sacred-texts.com/hin/mbs/index.htm http://www.youtube.com/watch?v=QZ-rj6gJvRk http://www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/... http://www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/... http://www.ece.lsu.edu/kak/MahabharataII.pdf http://www.epics.in/