มหาวิทยาลัยซันเดอร์แลนด์ ถือกำเนินดขึ้นจากวิทยาลัยเทคนิคซันเดอร์แลนด์ซึ่งก่อตั้งเมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2512 โดย แรกเริ่มเดิมทีนั้นเคยมีสถาบันอาชีวศึกษาในท้องที่อำเภอซันเดอร์แลนด์มาก่อนหน้านี้แล้ว ได้แก่ โรงเรียนช่างฝีมือ วิทยาลัยศิลปกรรมซันเดอร์แลนด์ (Sunderland School of Art; ก่อตั้ง พ.ศ. 2444) และโรงเรียนฝึกหัดครูซันเดอร์แลนด์ (ก่อตั้ง พ.ศ. 2451) ทั้งสามสถาบันถูกยุบรวมกันเป็นวิทยาลัยซึ่งแปรสภาพเป็นมหาวิทยาลัยในเวลาต่อมา อนึ่ง โรงเรียนช่างฝีมือซันเดอร์แลนด์ ก่อตั้งตั้งแต่ พ.ศ. 2444 ทำการเรียนการสอนในสาขาวิชาทางช่างเทคนิค ต่อมาในช่วงปี พ.ศ. 2464 - 2465 ได้เปิดสาขาวิชาเภสัชศาสตร์ และการต่อเรือ ต่อมาในปี พ.ศ. 2473 โรงเรียนได้เข้าเป็นศูนย์วิทยบริการของมหาวิทยาลัยเดอแรม ให้ปริญญาสาขาวิทยาศาสตร์ประยุกต์ นอกจากนี้ยังเป็นศูนย์วิทยบริการของมหาวิทยาลัยลอนดอนด้วย เพื่อจะให้ปริญญาสาขาเภสัชศาสตร์[2] กิจการของโรงเรียนเป็นไปด้วยความราบรื่นด้วยดีจนกระทั่งการควบรวม

ตามนัยแห่งพระราชบัญญัติการอุดมศึกษาและการศึกษาชั้นสูง พ.ศ. 2535 (Further and Higher Education Act 1992) วิทยาลัยถูกแปรสภาพเป็นมหาวิทยาลัย[3] โดยมีเดวิด พัตต์แนม (David Puttnam) นักการศึกษาชาวอังกฤษเป็นนายกสภาคนแรกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2541 ก่อนที่จะลาออกเพื่อไปรับตำแหน่งนายกสภามหาวิทยาลัยเปิดในปี พ.ศ. 2550[4][5]

ในชั้นแรกมหาวิทยาลัยจัดการมอบปริญญาบัตรที่โรงภาพยนตร์เอมไพร์ ต่อมาได้ย้ายไปจัดที่สเตเดียมออฟไลต์เมื่อปี พ.ศ. 2547