มหาวิทยาลัยหลวง (ญี่ปุ่น: 帝国大学; อังกฤษ: Imperial University) เป็นชื่อเรียกมหาวิทยาลัยเก้าแห่งที่จักรวรรดิญี่ปุ่นจัดตั้งขึ้นในช่วง ค.ศ. 1886–1939 เจ็ดแห่งอยู่ในญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่ (ปัจจุบัน คือ ญี่ปุ่น), หนึ่งแห่งอยู่ในเกาหลีภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น (ปัจจุบัน คือ เกาหลีใต้), และอีกหนึ่งแห่งอยู่ในไต้หวันภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น (ปัจจุบัน คือ ไต้หวัน) รัฐบาลจักรวรรดิญี่ปุ่นบริหารมหาวิทยาลัยดังกล่าวจนสิ้นสงครามโลกครั้งที่สอง ปัจจุบัน มักเรียกมหาวิทยาลัยเหล่านี้ว่า อดีตมหาวิทยาลัยหลวง (旧帝国大学) และถือเป็นมหาวิทยาลัยชั้นนำของญี่ปุ่น เทียบเท่าไอวีลีก (Ivy League) ในสหรัฐ และซีไนน์ลีก (C9 League) ในจีน ส่วนสโมสรศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยดังกล่าวเรียกว่า กากูชิไก (学士会)[1]