เมื่อ พ.ศ. 2371 ได้มีการก่อตั้งวิทยาลัยแพทย์ประจำอำเภอเชฟฟีลด์ เพื่อช่วยในการผลิตแพทย์เพิ่ม[2] ต่อมาในปี พ.ศ. 2422 มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ได้ขยายศูนย์วิทยบริการมา โดยเปิดเป็นวิทยาลัยเฟิร์ท (Firth College) ตามชื่อของมาร์ก เฟิร์ท นักอุตสาหกรรมชาวอังกฤษ เพื่อให้การเรียนการสอนในสาขาวิชาศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ และตอบสนองการเป็นเมืองอุตสาหกรรมของเชฟฟีลด์[3] หลังจากนั้นห้าปี ได้มีการก่อตั้งโรงเรียนช่างฝีมือเชฟฟีลด์ (ระวังสับสนกับวิทยาลัยเทคนิคนครเชฟฟีลด์ ซึ่งต่อมาได้เป็นมหาวิทยาลัยเชฟฟีลด์แฮลลัม) โดยมีวิทยาลัยเฟิร์ทเป็นผู้สนับสนุน ในที่สุดเมื่อปี พ.ศ. 2440 สถาบันทั้งสามจึงรวมตัวกันเป็นวิทยาลัยอุดมศึกษาเชฟฟีลด์[3] ต่อมาวิทยาลัยอุดมศึกษาได้ยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยโดยพระราชบัญญัติเมื่อ พ.ศ. 2448 แทนการนำไปรวมเป็นวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยวิกตอเรียซึ่งในเวลาต่อมาได้สลายตัวออกเป็นสถาบันอิสระ ได้แก่ มหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ มหาวิทยาลัยลีดส์ และมหาวิทยาลัยลิเวอร์พูล เมื่อแรกสถาปนาเป็นมหาวิทยาลัย มีนักศึกษาเต็มเวลาเพียง 365 คน และคณาจารย์-เจ้าหน้าที่อีก 71 คน การเติบโตของมหาวิทยาลัยในช่วงต้นเป็นไปอย่างเชื่องช้า จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2500 มหาวิทยาลัยได้เติบโตอย่างรวดเร็วโดยมีจำนวนนักศึกษามากกว่าเดิมมาจนถึงปัจจุบัน