คติพราหมณ์ไทย ของ มัตสยะ

ในคติพราหมณ์ไทย เรียกว่า มัจฉาวตาร เป็นอวตารลำดับที่สามของพระนารายณ์[14] ในหนังสือ นารายณ์สิบปาง ฉบับโรงพิมพ์หลวง ต่อจากเหตุการณ์ที่พระนารายณ์อวตารเป็นกัจฉปาวตารไปปราบผีเสื้อน้ำที่ลักไตรเพทไปให้อสุรมัจฉาร้อยโกฏิ อสุรมัจฉานำไตรเพทไปฝากสังขอสูร (หรือสะกดว่า สังขะอสูร) พระนารายณ์จึงอวตารเป็นปลากรายทองนามว่ามัจฉาวตารลงไปปราบสังขอสูร ปรากฏว่าสังขอสูรกลืนไตรเพทลงท้อง มัจฉาจึงสังหารสังขอสูรแล้วง้างปากล้วงเอาไตรเพทคืน หลังจากนั้นพระนารายณ์ทรงสาปปลากรายไว้ว่ามนุษย์จะเอาไปกินเป็นอาหารก็ยากนัก และสาปหอยสังข์ว่าถ้ามนุษย์จะทำการมงคลในภายหน้า ก็ให้สังข์อยู่พิธีนั้น ใครนำน้ำรดสังข์ก็จะป้องกันเสนียดจัญไร เพราะสังข์เคยกลืนไตรเพทไว้ในอุทร

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงกล่าวว่า มัจฉาวตารของไทยมีเนื้อหาค่อนข้างดี[15] และทรงสังเกตว่าลำดับการอวตารถูกเรียงผิดไปจากคติอินเดีย เพราะไทยเรียงไว้เป็นอวตารลำดับที่สามทั้ง ๆ ที่เป็นเหตุการณ์สิ้นกัลป์ก่อนและเริ่มกัลป์ใหม่ รวมทั้งกรณีที่มัจฉาวตารนี้ไม่กล่าวถึงเหตุการณ์น้ำท่วมโลกไว้เลย หากแต่กล่าวถึงการปราบอสูรเพื่อชิงพระเวทคืนเท่านั้น ซึ่งเป็นเรื่องยิบย่อยในมัตสยาวตารของอินเดีย[1]

แหล่งที่มา

WikiPedia: มัตสยะ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/369611/M... https://books.google.com/books?id=1HMXN9h6WX0C&pg=... https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC https://books.google.com/books?id=f9cSlaLMlgEC https://books.google.com/books?id=r4I-FsZCzJEC https://www.sacred-texts.com/hin/sbr/sbe12/sbe1234... https://vajirayana.org/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0... https://vajirayana.org/%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%A5... https://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail....