มาเตนาดารัน (อาร์มีเนีย: Մատենադարան; Matenadaran) หรือชื่อทางการ สถาบันต้นฉบับตัวเขียนโบราณเมซโรป มาฌโดช (อาร์มีเนีย: Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ) เป็นพิพิธภัณฑ์ ที่เก็บรักษาต้นฉบับตัวเขียน และสถาบันเพื่อการค้นคว้าวิจัย ตั้งอยู่ในเยเรวาน ประเทศอาร์มีเนีย และเป็นสถานที่เก็บรักษาต้นฉบับตัวเขียนภาษาอาร์มีเนียที่ใหญ่ที่สุดในโลก[3]มาเตนาดารันตั้งขึ้นในปี 1959 เพื่อดูแลรักษาต้นฉบับตัวเขียนของคริสตจักรอัครทูตอาร์มีเนียที่เดิมทีเก็บรักษาที่เอจมียัตซินและต่อมาถูกส่งต่อให้เป็นของรัฐ นับจากนั้นมีการเพิ่มเติมของสะสมเข้ามาโดยเฉพาะจากของที่บริจาคโดยบุคคลต่าง ๆ ชื่อทางการของสถาบันตั้งขื่อตามเมซโรป มาฌโดช ผู้ประดิษฐ์อักษรอาร์มีเนีย รูปปั้นของเขาปรากฏตั้งอยู่ที่ด้านหน้าพิพิธภัณฑ์ ของสะสมต้นฉบับตัวเขียนของสถาบันได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกความทรงจำโลกของยูเนสโกมาเตนาดารันตั้งอยู่ที่เชิงเขาเล็ก ๆ ในทางขอบตอนเหนือของถนนมาฌโดช ซึ่งเป็นถนนที่กว้างที่สุดในเยเรวานกลาง อาคารหลังเดิมของพิพิธภัณฑ์ หรือที่เรียกว่าอาคารหลัก ได้รับการบรรยายไว้ว่าเป็นอาคารมหึมา[4] และโดดเดี่ยว[5] นักเขียนและนักเดินทางชาวรัสเซียบระะยายว่าอาคารนี้เป็นพระราชวังเมื่อมองด้วยมุมของมิติและสถาปัตยกรรม[6] อาคารได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นอนุสรณ์แห่งชาติโดยรัฐบาลอาร์มีเนีย[7]อาคารหลังเก่านี้สร้างขึ้นระหว่างปี 1945 ถึง 1958 โดยมีช่วงพักก่อสร้างในระหว่างปี 1947 ถึง 1953 เนื่องจากขาดแคลนแรงงานฝีมือ[8] อาคารเป็นผลงานออกแบบโดยสถาปนิก มาร์ก กรีกอรียัน โดยได้อิทธิพลจากสถาปัตยกรรมอาร์มีเนียยุคกลาง มูรัด ฮัสรัตยัน ระบุว่าฟาซาดของอาคารนี้ได้อิทธิพลมาจากโบสถ์อัครทูตที่อานี ซึ่งสร้างขึ้นในศตวรรษที่ 11 อานีเป็นราชธานีของอาร์มีเนียยุคบากราตีด[9][10]