มโนรถปูรณี

มโนรถปูรณี ชื่อคัมภีร์อรรถกถาอธิบายความในอังคุตตรนิกายแห่งพระสุตตันตปิฎก โดยอธิบายเนื้อหาและแจกแจงคำศัพท์ ในพระสูตรที่จัดหมวดหมู่เป็นนิบาต ทั้ง 11 นิบาต ของอังคุตตรนิกาย กล่าวคือ คือเอกนิบาต, ทุกนิบาต, ติกนิบาต, จตุกกนิบาต, ปัญจกนิบาต, ฉักกนิบาต, สัตตกนิบาต, อัฎฐกนิบาต, นวกนิบาต, ทสกนิบาต, และเอกาทสกนิบาต รวมทั้งสิ้นอังคุตตรนิกาย มีทั้งหมด 9,557 สูตร [1]พระพุทธโฆสะเป็นผู้เรียบเรียงคัมภีร์มโนรถปูรณีขึ้น โดยอาศัยอรรถกถาเก่าภาษาสิงหลที่สืบมาแต่เดิมเป็นหลัก เมื่อราวพ.ศ. 1,000 [2] ทั้งนี้ พระพุทธโฆสะได้รจนาคัมภีร์นี้ขึ้นตามคำอาราธนาของโชติปาลเถระซึ่งเคยอยู่ร่วมสำนักกันที่กัญจิปุระทางตอนใต้ของอินเดีย และตามคำอาราธนาของพระอาชีวกะ ซึ่งองค์หลังนี้เคยอยู่ร่วมสำนักวัดมหาวิหารในศรีลังกา [3] อย่างไรก็ตาม ข้อมูลอีกแหล่งระบุว่า พระอรรถกถาจารจย์รจนาขึ้นหลังจากรับอาราธนาโดยพระภัททันตะเถระ [4]