รขมาบาอี (มราฐี: रखमाबाई; rakhamābāī, ทับศัพท์เป็น Rukhmabai, 22 พฤศจิกายน 1864 – 25 กันยายน 1955) เป็นแพทย์และนักสิทธิสตรีชาวอินเดีย เป็นหนึ่งในแพทย์หญิงคนแรก ๆ ของอินเดียยุคอาณานิคม เธอเป็นศูนย์กลางของคดีความว่าด้วยการที่เธอถูกบังคับสมรสเมื่ออายุยังน้อย ซึ่งการตัดสินคดีในครั้งนั้นนำไปสู่การผ่านพระราชบัญญัติว่าด้วยอายุขั้นต่ำที่สามารถแต่งงานได้ในปี 1891[1][2]บาล คงคาธร ติลก เคยเขียนถึงเธอในหนังสือพิมพ์ เกสารี ว่าความพยายามของรขมาบาอีนั้นเป็นผลมาจากการที่เธอได้รับการศึกษาจากอังกฤษ และประกาศว่าศาสนาฮินดูกำลังตกอยู่ในอันตรายจากการกระทำของเธอ[3]รขมาบาอีจบการศึกษาแพทยศาสตร์บัณฑิตในปี 1894 จากวิทยาลัยแพทย์ศาสตร์ลอนดอนสำหรับสตรี โดยเธอศึกษาที่โรงพยาบาลรอยัลฟรี เธอเป็นสตรีชาวอินเดียคนที่สามที่จบการศึกษาแพทยศาสตร์บัณฑิต โดยสตรีชาวอินเดียสองคนแรกที่จบการศึกษาแพทยศาสตร์บัณฑิตคือกทัมพินี คังคุลี และ อนันทิ โคปาล โชษี ในปี 1886[4] แต่มีเพียง พญ. คังคุลี เท่านั้นที่ประกอบอาชีพแพทย์ต่อ ฉะนั้น รขมาบาอีจึงเป็นแพทย์หญิงที่มีวุฒิแพทยศาสตร์บัณฑิตคนที่สองของอินเดีย[5] ในปี 1895 เธอเดินทางกลับอินเดียและเป็นแพทย์ประจำโรงพยาบาลแห่งหนึ่งในสุรัต จากนั้นย้ายไปประจำอยู่ที่โรงพยาบาลสตรีของรัฐในเมืองราชโกตจนเกษียณอายุในปี 1929 ระหว่างนั้นเธอได้ตั้งสภากาชาดประจำราชโกต หลังเกษียณเธอย้ายไปอาศัยอยู่ที่บอมเบย์[6] และได้ตีพิมพ์ใบสนเท่ห์ในชื่อ "ปูรดาห์: ความจำเป็นที่ต้องยกเลิกมัน" ซึ่งมีเนื้อหาต่อต้านธรรมเนียมที่ไม่ให้หญิงม่ายมีส่วนร่วมในสังคมอินเดียได้ตามปกติ[6][7] เธอเสียชีวิตด้วยวัย 90 ปี ในปี 1955บางครั้ง เธอมักถูกเรียกด้วยชื่อและนามสกุลว่า รขมาบาอี ราวต์ (มราฐี: रखमाबाई सावे; Rukhmabai Raut) เช่นในปี 2017 ซึ่งกูเกิล ดูเดิลแสดงภาพเธอ[8] อย่างไรก็ตาม ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเธอเบือกใช้นามสกุลของบิดาเธอ, บิดาบุญธรรม หรือแม้แต่สามีแรกของเธอ ในเอกสารการแพทย์ของเธอปรากฏเพียงชื่อ "รขมาบาอี" เท่านั้น[9] รวมถึงชื่อที่เธอขึ้นทะเบียนต่อแพทยสมาคมก็เป็นเพียง "รขมาบาอี" เท่านั้น[10]