รถไฟชานเมือง หรือ รถไฟฟ้าชานเมือง (อังกฤษ: Commuter rail; ฝรั่งเศส: Train de banlieu) เป็นรถไฟโดยสารที่ให้บริการระหว่างใจกลางเมืองกับย่านชานเมือง หรือระหว่างเมืองใหญ่กับเมืองรองที่รายรอบ ที่มีระยะทางเกินกว่า 15 กิโลเมตร หรือ 10 ไมล์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรับคนที่อาศัยอยู่ในย่านชานเมืองจำนวนมาก ให้สามารถเข้ามาทำงานหรือเข้ามาเรียนหนังสือในเขตใจกลางเมืองได้ รถไฟชานเมืองมีเที่ยววิ่งตามกำหนดเวลา และมีความเร็วสูงสุดตั้งแต่ 50 ไปจนถึง 200 กิโลเมตรต่อชั่วโมงการรถไฟแห่งประเทศไทย ได้ให้ความหมายของรถไฟชานเมือง ว่า เป็นขบวนรถที่จัดเดินเพื่อให้บริการแก่ผู้โดยสารในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล รัศมีไม่เกิน 160 กม. เพื่อใช้เดินทางไปทำงาน ศึกษาเล่าเรียน และติดต่อค้าขาย หยุดทุก ๆ สถานี ป้ายหยุดรถ ที่หยุดรถ