รัฐใต้ดินโปแลนด์ (โปแลนด์: Polskie Państwo Podziemne, ยังเป็นที่รู้จักกันคือ รัฐลับโปแลนด์)[a] เป็นหน่วยงานทางการเมืองและทางทหารเพียงหน่วยเดียวที่ถูกก่อตั้งขึ้นโดยสหภาพขององค์กรต่อต้านในโปแลนด์ภายใต้การยึดครองซึ่งภักดีต่อรัฐบาลพลัดถิ่นแห่งสาธารณรัฐโปแลนด์ในกรุงลอนดอน องค์ประกอบแรกของรัฐใต้ดินถูกก่อตั้งขึ้นในช่วงวันสุดท้ายของการบุกครองโปแลนด์ของเยอรมันและโซเวียต ในปลายเดือนกันยายน ค.ศ. 1939 รัฐใต้ดินได้ถูกมองว่า ได้รับการสนับสนุนทางกฏหมายอย่างต่อเนื่องของสาธารณรัฐโปแลนด์ในช่วงก่อนสงคราม(และสถาบัน) ซึ่งได้ต่อสู้รบด้วยอาวุธเพื่อต่อกรกับอำนาจที่ยึดครองประเทศ: นาซีเยอรมนีและสหภาพโซเวียต รัฐใต้ดินไม่เพียงแต่จะคลอบคลุมถึงการต่อต้านทางทหารเพียงอย่างเดียว ซึ่งเป็นหนึ่งในการต่อต้านที่ใหญ่ที่สุดในโลก[b] แต่ยังรวมถึงโครงสร้างพลเรือน เช่น การศึกษา วัฒนธรรม และบริการทางสังคมแม้ว่ารัฐใต้ดินจะได้รับการสนับสนุนอย่างกว้างขวางตลอดช่วงสงคราม แต่ก็ไม่ได้รับการสนับสนุนหรือเป็นที่ยอมรับจากฝ่ายซ้ายจัด(คอมมิวนิสต์) ฝ่ายชาตินิยมจากค่ายหัวรุนแรงแห่งชาติ ฟาลันก้า และค่ายหัวรุนแรงแห่งชาติ เอบีซี ต่อต้านการยึดครองโปแลนด์ของเยอรมัน และขบวนการทั้งสองค่ายถูกแทนที่โดย Konfederacja Narodu (สมาพันธ์แห่งชาติ) อย่างรวดเร็ว ส่วนหนึ่งของรัฐใต้ดินโปแลนด์ ซึ่งรวมถึงสมาชิกส่วนใหญ่ของฝ่ายขวาจัดในช่วงก่อนสงคราม ในท้ายที่สุด อิทธิพลของคอมมิวนิสต์ได้เอนเอียงไปสู่ความโชคร้ายทางทหาร (ที่โดดเด่นที่สุดคือ ความล้มเหลวของการก่อการกำเริบวอร์ซอ) และความเป็นปรปักษ์ของสหภาพโซเวียตที่เพิ่มมากขึ้น สหภาพโซเวียตได้สร้างรัฐบาลหุ่นเชิดขึ้นมาในปี ค.ศ. 1944 (คณะกรรมาธิการแห่งชาติเพื่อการปลดปล่อยโปแลนด์) และทำให้แน่ใจแล้วว่า มันเป็นรากฐานของรัฐบาลโปแลนด์ในช่วงหลังสงคราม ในช่วงระหว่างที่โซเวียตคอยหนุนหลังฝ่ายคอมมิวนิสต์ที่เข้ายึดครองโปแลนด์ในช่วงสิ้นสุดสงคราม สมาชิกรัฐใต้ดินจำนวนมากล้วนถูกพิจารณาคดีในข้อหาผู้ทรยศ และเสียชีวิตในเรือนจำ เมื่อถูกฝ่ายสัมพันธมิตรตะวันตกทอดทิ้ง ซึ่งพบว่าแทบเป็นไปไม่ได้เลยที่จะเจรจากับโซเวียตและต้องการหลีกเลี่ยงสงครามกลางเมือง สถาบันหลักของรัฐใต้ดินโปแลนด์จึงยุบตัวเองลงในช่วงครึ่งแรกของปี ค.ศ. 1945ในที่สุด ผู้คนหลายแสนคนที่มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับหน่วยงานต่าง ๆ ของรัฐใต้ดิน(มีการคำนวนประมาณสำหรับสมาชิกในกองทัพบ้านเกิดเพียงอย่างเดียวซึ่งมักจะรับได้เกือบถึงครึ่งล้านคน) และพวกเขาได้รับการสนับสนุนอย่างเงียบ ๆ จากชาวโปแลนด์หลายล้านคน เหตุผลเบื้องหลังจากการสร้างอำนาจพลเรือนลับมาจากข้อเท็จจริงที่ว่าการบุกครองโปแลนด์ของเยอรมันและโซเวียตนั้นผิดกฏหมาย ดังนั้น สถาบันทั้งหมดที่ถูกสร้างขึ้นโดยอำนาจการยึดครองจึงถือว่าผิดกฏหมายและสถาบันใต้ดินโปแลนด์คู่ขนานได้ถูกจัดตั้งขึ้นตามกฏหมายโปแลนด์ ขนาดของรัฐใต้ดินยังได้รับความช่วยเหลือโดยไม่ได้ตั้งใจจากการกระทำของผู้ยึดครอง ซึ่งได้พยายามที่จะทำลายรัฐ ประเทศชาติ และวัฒนธรรมของโปแลนด์ รวมทั้งนโยบายการฆ่าล้างเผ่าพันธ์ุที่สำคัญที่สุดซึ่งมุ่งเป้าไปที่พลเรือนชาวโปแลนด์ เป็นแรงสนับสนุนที่ได้รับความนิยมสำหรับขบวนการต่อต้านโปแลนด์และพัฒนามันขึ้นมา ในช่วงสงครามเย็น งานวิจัยเกี่ยวกับรัฐใต้ดินได้ถูกกำจัดโดยเจ้าหน้าคอมมิวนิสต์ในโปแลนด์ ซึ่งได้เน้นยำถึงบทบาทของพลพรรคคอมมิวนิสต์ในขบวนการต่อต้านนาซีเทน ดังนั้น จนกระทั่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ งานวิจัยจำนวนมากที่ทำในหัวข้อนี้จึงถูกดำเนินการโดยนักวิชาการชาวโปแลนด์ที่อาศัยอยู่ในการพลัดถิ่น