ด้านครอบครัว

รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง ณ ราชสีมา เป็นบุตรคนที่ 2 จากจำนวน 5 คนของ พันโท ผัน อินทรกำแหง ณ ราชสีมา กับ ชื้น อินทรกำแหง ณ ราชสีมา (ญ.) เป็นผู้สืบสายสกุล “ณ ราชสีมา” ชั้น 8 สาย "พระยาภักดีสงคราม (เจ้าเมืองนางรอง)" และ ชั้น 7 สาย "เจ้าพระยานครราชสีมา (ทองอินทร์ ณ ราชสีมา)" [1][2]

ด้านการศึกษา

ในวัยเด็กต้องย้ายโรงเรียนบ่อยๆ ตามบิดาซึ่งรับราชการทหาร เคยศึกษาที่โรงเรียนสภาราชินี จังหวัดตรัง จบการศึกษาจากโรงเรียนสายปัญญา เข้าร่วมประกวดนางสาวไทย เมื่อปี พ.ศ. 2493 ไม่ได้รับรางวัลใดๆ แต่ทำให้ได้รู้จักกับ ศักดิ์เกษม หุตาคม นักเขียนเจ้าของนามปากกา อิงอร

ด้านการแสดง

รัตนาภรณ์ ได้แสดงภาพยนตร์เรื่องแรกคือ เคหาสน์สีแดง (2493) และเรื่องต่อมาคือ นิทรา-สายัณห์ บทประพันธ์ของอิงอร คู่กับสมบัติ คงจำเนียร หลังจากภาพยนตร์ออกฉายทำรายได้เกือบล้านบาท สูงเป็นประวัติการณ์ เธอได้รับการติดต่อให้แสดงภาพยนตร์เรื่องอื่นๆ อีกหลายเรื่อง แต่กลับปลีกตัวไปเป็นครูสอนหนังสือที่โรงเรียนธิดานุเคราะห์ จังหวัดสงขลา เป็นเวลาหนึ่งปี

รัตนาภรณ์ กลับมามีผลงานการแสดงอีกครั้งในภาพยนตร์เรื่อง ทาสรัก (2496) นางแมวป่า (2496) และ วนิดา (2496) ซึ่งผลงานจากเรื่อง วนิดา (2496) ได้สร้างความประทับใจและได้กลายเป็นนางเอกยอดนิยม หลังจากนั้นได้มีผลงานแสดงติดต่อกันหลายเรื่อง ได้แก่ สุดที่รัก (2498), ทหารเสือพระเจ้าตาก (2498), คำอธิษฐานของดวงดาว (2499), ยอดดรุณี (2499) และ ปักธงไชย (2500) เป็นต้น นอกจากนั้น ยังเคยได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง 2 ครั้ง คือ รางวัลผู้แสดงต่างวัยยอดเยี่ยม ประจำปี 2501 จากภาพยนตร์เรื่อง พ่อจ๋า และรางวัลผู้แสดงนำหญิงยอดเยี่ยม ประจำปี 2502 จากภาพยนตร์เรื่อง ไอ้แก่น และผลงานที่มีชื่อเสียงที่สุด คือเรื่อง นางแมวป่า (2496)

ด้านชีวิตส่วนตัว

สมรสกับ น้อย กมลวาทิน ผู้อำนวยการสร้าง และผู้กำกับการแสดงภาพยนตร์ เจ้าของบริษัท กมลศิลป์ภาพยนตร์ ต่อมาหย่าขาดจากกัน แต่ยังคงเป็นเพื่อนที่ดีต่อกัน

ช่วงบั้นปลายชีวิต

ช่วงหลัง พ.ศ. 2507 หันมาแสดงละครโทรทัศน์ และเป็นผู้จัดละครให้กับ ช่อง 3 จนเริ่มมีอาการสุขภาพไม่ปกติ จึงหยุดการแสดงเพื่อรักษา โรคมะเร็งกรวยไต เรื้อรังนานถึง 6 ปี และเสียชีวิตเมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2549 หลังจากเกิดโรคแทรกซ้อน ทั้งโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง ภูมิแพ้ ขณะอายุ 74 ปี