บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
สถานีย่อยรับบี[1] (
ฮีบรู: רב รับบี;
อังกฤษ: Rabbi
/ˈræbaɪ/, แรบาย) เป็นภาษาฮิบรูแปลว่า “อาจารย์” เป็นคำที่ใช้ใน
ศาสนายูดาห์ที่หมายถึงผู้สอนศาสนาคำว่า “rabbi” มีรากมาจาก
ภาษาฮิบรูว่า “רַב” หรือ “rav” ที่ใน
คัมภีร์ฮีบรูหมายความว่า “ยิ่งใหญ่” หรือ “เป็นที่เคารพ” คำนี้มีรากมาจากราก
ภาษากลุ่มเซมิติก R-B-B เทียบเท่ากับ
ภาษาอาหรับ “ربّ” หรือ “rabb” ที่แปลว่า “lord” ที่โดยทั่วไปเป็นการเอ่ยถึงพระเจ้าทางโลกด้วย เพื่อเป็นการแสดงความนับถือบางครั้งรับบีผู้มีชื่อเสียงก็จะเรียกกันว่า “The Rav.” รับบีไม่ใช่งานอาชีพตามคัมภีร์
โทราห์ ฉะนั้นจึงไม่มีการใช้ตำแหน่งที่เกี่ยวข้องเช่น “Rabban” “Ribbi” หรือ “Rab” เพื่อกล่าวถึงนักปราชญ์ในบาบิโลเนียหรือในอิสราเอล
[2] แม้แต่ศาสดาผู้มีความสำคัญในพระคัมภีร์ก็ยังไม่เรียกว่ารับบี แต่เรียกว่า “
ฮักไก” ตำแหน่ง “รับบัน” หรือ “รับบี” เริ่มใช้กันเป็นครั้งแรกใน
คัมภีร์ฮีบรูใน
มิชนาห์ (ราว 200 ปีก่อนคริสต์ศักราช) คำนี้ใช้เป็นครั้งแรกสำหรับ
รับบันกามาลิเอลผู้อาวุโส (Rabban Gamaliel the elder), ราบันซิเมอันลูกชาย และ
โยฮานัน เบน ซัคไค ซึ่งต่างก็เป็นประธาน
สภาซันเฮดริน[3] คำนี้ใน
ภาษากรีกพบใน
พระวรสารนักบุญมัทธิว พระวรสารนักบุญมาระโก และ
พระวรสารนักบุญยอห์นใน
พันธสัญญาใหม่เมื่อกล่าวถึง
พระเยซู.
[4]การพัฒนาความคิดเกี่ยวกับรับบีเริ่มขึ้นในสมัย
ฟาริสีและ
ทาลมุด เมื่อปรจารย์มาประชุมกันเพื่อร่างกฎเกี่ยวกับศาสนายูดาห์ทั้งทางภาษาเขียนและภาษาพูด ในคริสต์ศตวรรษที่ผ่านมา หน้าที่ของรับบีก็ยิ่งเพิ่มความมีอิทธิพลมากขึ้น ที่ทำให้เกิดคำใหม่ๆ เช่น “รับบี
แท่นเทศน์” (pulpit rabbi) และในคริสต์ศตวรรษที่ 19 หน้าที่ของราไบก็รวมการเทศนา, การให้คำปรึกษา และ การเป็นผู้แทนชองประชาคมในโลกภายนอกก็เพิ่มความสำคัญขึ้นเป็นลำดับในนิกายต่าง ๆ ของศาสนายูดาห์ ข้อกำหนดเกี่ยวกับกฎเกณฑ์ในการแต่งตั้งรับบีก็แตกต่างกันออกไป หรือกฎที่ใครควรจะเรียกว่าเป็นรับบี